Tytuł pozycji:
Covert action vs akiwnyje mieoprijatija : rywalizacja CIA i KGB w aspekcie tajnych operacji wywiadu w okresie zimnej wojny
W artykule przestawiono zmagania amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) i radzieckiego Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) w aspekcie pozainformacyjnych operacji wywiadowczych w czasie zimnej wojny. Działanie te określane w Stanach Zjednoczonych jako „covert action”, a w Związku Radzieckim jako „akiwnyje mieoprijatija” polegały m.in. na wywieraniu wpływu na sytuację polityczną, ekonomiczną lub militarną innych państw, np. poprzez inspirowanie zamachów stanu, akcje paramilitarne, zabójstwa, szkolenie i finansowanie zbrojnych oddziałów, czy też stosowanie „czarnej” propagandy. Tajne operacje były skutecznym narzędziem w rękach CIA i KGA, mieszczącym się pomiędzy tradycyjną dyplomacją a otwartym konfliktem zbrojnym, choć jednocześnie były niezgodne z prawem międzynarodowym. Porównanie metod działania obu organizacji wywiadowczych w okresie zimnej wojny wskazuje, że stosowały one dość podobne środki w operacjach zagranicznych, natomiast istotnie różniły się, co do realizacji tajnych operacji w polityce wewnętrznej państwa.
The article presents the struggles of the Central Intelligence Agency (CIA) and the Committee for State Security (KGB) in the aspect of clandestine intelligence operations during the Cold War. These activities were referred to as "covert action" (in the United States) and "akiwnyje mieoprijatija" (in the Soviet Union). They meant operations prepared by intelligence services with the purpose of influencing political, economic or military conditions abroad, e.g. by inspiring coups, paramilitary actions, attempted assassination, training and financing armed units, or using "black" propaganda. Covert action were an effective tool in the hands of the CIA and the KGA. On the one hand, there were a little more potent than traditional diplomacy and a little less offensive than the overt use of military force. On the other hand, they were illegal under international law. A comparison of the methods of operation of both intelligence organizations during the Cold War shows that they used quite similar means in foreign operations, but significantly differed in the implementation of covert action in the internal policy of the state.
Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).
