Tytuł pozycji:
Odpływ podziemny w Sudetach na podstawie rozdziału hydrogramu przy użyciu filtrów cyfrowych
W artykule przedstawiono i przetestowano dla obszaru Sudetów najczęściej stosowane filtry cyfrowe (Chapmana, Eckhardta, Lyneʼa i Hollicka, Chapmana i Maxwella oraz Fureyʼa-Gupty) pozwalające wydzielić odpływ podziemny z hydrogramu. Badania przeprowadzono w 11 zlewniach, które w przeważającej części położone są na obszarach zbudowanych ze skał krystalicznych. Na podstawie analizy w zlewni eksperymentalnej rzeki Kamiennej skalibrowano parametry filtrów i ustalono, że dwa z nich: Lyneʼa i Hollicka oraz Fureyʼa i Gupty, najlepiej odzwierciadlają na badanym terenie zmiany odpływu rzecznego w okresach niżówkowych. W kolejnej fazie pracy wykorzystano dwa wybrane w ten sposób filtry, z ustalonymi parametrami wejściowymi, do wyznaczenia odpływ podziemny dla pozostałych rzek uwzględnionych w badaniach. Obliczony procentowy udział odpływ podziemny w odpływie całkowitym w poszczególnych zlewniach stanowi od 48,8 do 68,3% przy wykorzystaniu filtru Lyneʼa-Hollicka i od 54,4 do 72,5% dla filtru Fureyʼa-Gupty. Przeciętne wartości współczynnika odpływu podziemnego wynoszą odpowiednio 60,1 i 65,1%. Otrzymane wartości współczynnika odpływu podziemnego przy wykorzystaniu do wyznaczenia średniego rocznego odpływu podziemnego filtrów cyfrowych są o kilkanaście procent wyższe w stosunku do wartości uzyskanych metodą Wundta. Średnia wartość współczynnika odpływu podziemnego z użyciem metody Wundta wynosi 48,3%.
The article presents testing of the most commonly used digital filters (Chapman, Eckhardt, Lyne and Hollick, Chapman and Maxwell, and Furey-Gupta) that allow separating groundwater runoff from a hydrograph. The research was carried out in 11 river catchments representing the area of crystalline rocks of the Sudetes. Based on the analysis in the experimental basin of the Kamienna River, the parameters of the filters were calibrated, and it was established that two of them: Lyne-Hollick and Furey-Gupta, best reflect changes in the river runoff in low river-flow periods in the study area. In the next step, based on the calibrated parameters for two selected filters, groundwater runoff was determined for the remaining rivers included in the research. The groundwater runoff calculated using digital filters is from 48.8 to 68.3% (Lyne-Hollick filter) and from 54.4 to 72.5% (Furey-Gupta filter) of total runoff. The average values of the baseflow index equal 60.1 and 65.1%, respectively. The values of groundwater runoff and baseflow index, obtained with the use of digital filters, are over a dozen percent higher in relation to the values obtained by the Wundt method. The average value of the baseflow index using the Wundt method is 48.3%.
Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).
