Stałe bituminy w utworach dolomitu głównego Polski zachodniej

Badania geochemiczno-petrograficzne ujawniły powszechne występowanie amorficznych stałych bituminów w skałach węglanowych dolomitu głównego w Polsce zachodniej. W skałach macierzystych i złożowych różnych rejonów Niżu Polski stopień przeobrażenia stałych bituminów obejmuje przedział od 0,88 %(zakres okna ropnego) do 3,26% R° (zakres generowania gazu metanowego) w skali refleksyjności witrynitu. Skały macierzyste zawierają na ogół do 1% TOC i charakteryzują się niskimi wartościami parametrów Rock-Eval: S2 (do 1,85 mg HC/g skały) i HI (do 200 mg HC/g TOC). Podział substancji organicznej na frakcje węglowodorowe umożliwia wydzielenie stałych bituminów w złożach ropy naftowej lub złożach uległych wcześniejszej destrukcji. Zastosowane techniki mikroskopowe UV i VIS dokumentują występowania tego typu substancji organicznej w przestrzeni porowej, mikroszczelinach i spękaniach oraz impregnacji w postaci struktur spływowych. Utwory zawierające stałe bituminy wykazują redukcję własności zbiornikowych (porowatości) i filtracyjnych (przepuszczalności).

---

Geochemical and petrographical investigations revealed common occurrence of amorphic solid bitumen in the Zechstein Main Dolomite carbonate rocks in the western part of Poland. Solid bitumen was created as a result of gas deasphalting or thermal cracking processes. In source and reservoir rocks in different Polish Lowland areas the solid bitumen maturity covers the range from 0,88% (oil window) to 3,26% R° (dry gas generation) in vitrinite reflectance scale. Generally source rocks contain up to 1% TOC and have low Rock-Eval parameter values: S2 (up to 1,85 mg HC/g rock) and HI (up to 200 mg HC/g TOC). Organic matter division on hydrocarbon fractions enables differentiation of solid bitumen in crude oi1 deposits or in deposits which underwent a destruction. Applied UV and VIS microscopic techniques confirmed such organic matter occurrence in pore space, microfractures and fissures and as impregnations of flow-like textures. Deposits containing solid bitumen indicate a reduction of reservoir (porosity) and transportation (permeability) properties.