Oczy astronautów

W tym roku obchodzimy 50. rocznicę pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. 50 lat temu, dokładnie 20 lipca 1969 roku, misja Apollo 11 zakończyła się sukcesem. Neil Armstrong postawił pierwszy krok na Srebrnym Globie, a tuż za nim Edwin „Buzz” Aldrin. Cztery miesiące później, w listopadzie 1969 roku, kolejnych dwóch astronautów wylądowało na Księżycu. Do tej pory na Lunie stanęło 12 osób. To zbyt mało, żeby stwierdzić, czy wyniki stanu zdrowia astronautów po zakończonych misjach były istotne statystycznie. Obecne marzenia o kolonizacji Księżyca i Marsa stają się coraz bardziej realne, a podróże kosmiczne mają charakter nie tylko badawczy, lecz nawet turystyczny. Amerykański program lotów kosmicznych Artemis, który jest realizowany przez NASA, prywatne spółki kosmiczne i partnerów międzynarodowych (ESA, JAXA, CSA) ma na celu ponowne wysłanie ludzi na Księżyc, w tym pierwszej kobiety, w 2024 roku. Cały czas w kosmosie, ale bliżej Ziemi – w odległości 408 km w apogeum od naszej planety przebywają astronauci w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (International Space Station, ISS). To właśnie na podstawie ich życia w mikrograwitacji przeprowadza się badania naukowe, by lepiej poznać m.in. działanie ludzkiego organizmu w stanie nieważkości. W oparciu o wyniki badań wykonanych przez NASA wykazano, że mikrograwitacja ma nieodwracalny wpływ na zdrowie. Najbardziej narażone układy to: wzrokowy, krwionośny, mięśniowy i ośrodkowy układ nerwowy. Podobne efekty mogą wystąpić również podczas misji na powierzchnię innych ciał niebieskich, takich jak Księżyc czy Mars. Przypuszcza się, że w dłuższej perspektywie, panująca niska grawitacja może być niewystarczająco silna, żeby zapobiec trwałym, szkodliwym skutkom dla zdrowia ludzkiego.

---

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).