Kształtowanie i rozwój obszarów wiejskich w aspekcie inżynierii środowiska

Obszary wiejskie w ostatnich latach przeszły duże zmiany strukturalnoprzestrzenne i ekonomiczne. Biorąc pod uwagę zasoby środowiska przyrodniczego oraz stan rozwoju wsi i rolnictwa, istnieją duże potrzeby w zakresie ochrony i zrównoważonego rozwoju tych obszarów. W pracy dokonano analizy i oceny rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce w latach 1918-2013 w aspekcie realizacji polityki strukturalnej (inwestycyjnej) jako części polityki rolnej, która została zdefiniowana w końcu XIX w. jako część polityki gospodarczej państwa obejmująca ogół zasad, jakimi państwo powinno się posługiwać, udzielając pomocy rolnictwu. Obecna polityka strukturalna składa się z polityki cenowodochodowej, socjalnej i strukturalnej. Analiza stanowiła podstawę do określenia zakresu i rodzaju wykonanych przedsięwzięć i ich wpływu na rozwój rolnictwa oraz znaczenia dyscypliny naukowej „inżynieria środowiska” dla rozwoju obszarów wiejskich. Integracja z UE wyraźnie ochroniła polską wieś i rolnictwo przed głębokim kryzysem zapoczątkowanym w 1990 r. Uzyskane kwoty produkcyjne i dopłaty bezpośrednie ze względu na zbyt niski stan produkcji w okresie stowarzyszeniowym nie były adekwatne do możliwości produkcyjnych polskiego rolnictwa. Przyjęta polityka rolna UE korzystna z punktu widzenia Polski nie uwzględniała jednak w pełni potrzeb rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, szczególnie w zakresie polityki strukturalnej. W opracowaniu przedstawiono także sposoby postępowań inwestycyjnych dla realizacji polityki strukturalnej w wybranych krajach Europy Zachodniej. Podano również genezę braku właściwej polityki strukturalnej na obszarach wiejskich w Polsce, sposoby postępowania oraz potrzeby organizacyjne celem stworzenia nowego procesu inwestycyjnego w zakresie kształtowania i wielofunkcyjnego i zrównoważonego rozwoju tych obszarów, jak również znaczenie dyscypliny naukowej „inżynieria środowiska” dla realizacji tych przedsięwzięć.

---

In recent years rural areas have been and still are undergoing serious structural and spatial changes. Considering the natural environment resources and the state of rural and agriculture development, there are still great needs for protection and sustainable development of these areas. An analysis and assessment of the state of agriculture and rural development in 1918-2013 in Poland were conducted in the paper in terms of realization of structural (investment) policy, as a part of agricultural policy, defined by the end of the 20th century as a part of the State economic policy addressing general principles which the State should apply while granting assistance for rural areas and agriculture”. Today the structural policy is composed of price and income policy, social and structural policy. Conducted analysis provided a basis for determining the range and kind of accomplished enterprises, their influence on the development of agriculture and rural areas, and presentation of the importance of “environmental engineering” scientific discipline for rural development. Integration with the European Union apparently protected Polish rural areas and agriculture from deep crisis initiated in 1990. Obtained production quotas and direct payments, due to a low production level during the pre-accession period, were inadequate for production potential of Polish agriculture. However, adopted EU agricultural policy, although favourable from Polish perspective, did not fully satisfy our needs concerning agriculture and rural development, particularly in the area of structural policy. The paper presents also methods of investment procedures for realization of structural policy in selected countries of the Western Europe. Genesis of the lack of appropriate structural policy in rural areas in Poland was presented, as well as procedures and organizational needs in order to create a new investment process of shaping and multifunctional sustainable development of these areas, but also the importance of “environmental engineering” scientific discipline for the realization of these endeavours.