Rozpoznanie geologiczno-inżynierskie na terenie dawnej podziemnej eksploatacji węgla brunatnego – przykład Zielonej Góry

Artykuł przedstawia problem występujący na terenach związanych przed II wojną światową i krótko po niej z podziemnym górnictwem węgla brunatnego. Na ziemi lubuskiej na przestrzeni ok. 150 lat funkcjonowało kilkaset podziemnych kopalń węgla. Obecnie część terenów pokopalnianych podlega zagospodarowaniu, np. dla celów zabudowy mieszkaniowej. Do tej pory brak jest wypracowanej procedury badań geologicznych i geofizycznych, jakie powinny mieć zastosowanie na tym terenie. Zaprezentowano konkretne przykłady badań, w tym geofizycznych, jakie zostały przeprowadzone w celu określenia przydatności terenów pogórniczych na cele budowlane w Zielonej Górze. Podano także krótki opis sposobu i zarys historii eksploatacji węgla brunatnego.

---

On the background of the former method of lignite extraction (already not used in Poland) and short history of lignite mining, the paper presents the problem of surface deformation connected with former underground lignite mining on Ziemia Lubuska (West Poland). Currently part of this area is going to be a builtup area. The paper presents one example of complex geological or geophysical investigation executed in Zielona Góra to determine possibility of development of the area. 7 boreholes to the depth of 10 m, 3 boreholes of 20 m, dynamic tests and static tests (CPT) to the depth of 13–21 m were done. CPT tests and boreholes didn’t show any zone of lower soil density, which could be correlated with loosen soil above former lignite exploitation. Standard tests were supplemented with seismic investigation by MASW 2D method. 3 seismic profiles with length of 115 m were done. A seismic boundary of zone of lower density soil were marked out. This zone can be correlated with area of discontinuous surface deformation. Geophysical investigations didn’t enable to discover location of former shafts. Performed investigations allow to determine the zone of former mining and to design residential building outside this area.