Dairy cooperatives as milk purchasing and processing entities in a milk products supply chain

The purpose of the article is to point out the importance of milk cooperatives in milk products supply chain and to evaluate legal acts that regulate the way these entities operate on the agricultural and food market. The analysis concentrates on legal regulations concerning milk purchasing entities and milk processing. Relationships between milk cooperatives and cooperative members are also important. The study is based mainly on Polish and EU legal acts as well as on reference books on dairy cooperativeness and on statistical data. The analyses made in the paper have shown that milk cooperatives are an important purchasing and processing entities in a milk supply chain. They constitute a stable instrument of the development of agricultural and food industry. Poland's accession to the European Union has deeply influenced both milk producers and milk cooperatives, which are main entities on the milk market. It resulted mainly from the fact that Poland started to be covered by the European quota system. Production limits, separate regulations for selling quotas, for putting out on lease (currently in use), for inheriting and a number of other administrative obligations connected with the Agricultural Market Agency cause even the first stage of the supply chain, that is primary production and the sales of milk, to be regulated by numerous legal regulations. Even more obligations relate to milk processing, which is connected with HACCP and other, this time not mandatory, quality systems. More and more restricted requirements intend, primarily, to guarantee food safety.

---

Celem artykułu było wskazanie znaczenia spółdzielni mleczarskich w łańcuchu dostaw produktów mleczarskich oraz próba oceny przepisów dotyczących funkcjonowania tych podmiotów na rynku rolno-żywnościowym. Rozważania koncentrowały się na regulacjach prawnych dotyczących podmiotów skupujących mleka oraz przetwórstwa mleka. Po uzyskaniu przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej na działalność spółdzielni mleczarskich wpływa bardzo szeroki katalog aktów prawnych związanych z rynkiem mleka, prawem rolnym, żywnościowym i finansowym. Istotne są też relacje pomiędzy spółdzielnią mleczarską a spółdzielcami. Przeprowadzone rozważania potwierdziły, że spółdzielnie mleczarskie są istotnym podmiotem skupującym i przetwórczym w łańcuchu dostaw mleka. Są one trwałym instrumentem rozwoju branży rolno-spożywczej. Wstąpienie Polski w struktury unijne spowodowało istotne konsekwencje zarówno dla producentów mleka, jak i spółdzielni mleczarskich, głównych podmiotów na rynku mleka. Chodzi przede wszystkim o objęcie unijnym systemem kwotowania. Limity produkcyjne, odrębne regulacje dotyczące zbywania kwot, oddawania w dzierżawę (obecnie używanie), dziedziczenia oraz szereg obowiązków administracyjnych związanych z Agencją Rynku Rolnego powoduje, że już pierwszy etap łańcucha dostaw, czyli produkcja pierwotnej i sprzedaż mleka objęte są szerokim katalogiem przepisów prawnych. Jeszcze więcej obowiązków odnosi się do przetwórstwa mleka, chodzi m.in. o HACCP oraz inne systemy jakości. Takie coraz większe wymagania mają na celu przede wszystkim zachowanie bezpieczeństwa żywności.