Powstanie pisma ideograficzno-fonetycznego

Werbalny przekaz informacji stosowany był przez ludzkość jako główny środek komunikacji międzyludzkiej przez dziesiątki, a może nawet setki tysiącleci [1]. Powstanie i rozwój mowy przyczyniły się w istotnym stopniu do rozwoju ludzkości. Pomimo wielu zalet i zasług przekazu werbalnego dla materialnego, kulturalnego i duchowego rozwoju ludzkości, mowa ma jednak dwa ograniczenia: czasowe – przekaz informacji trwa tylko w chwili wypowiadania oraz przestrzenne – mowa ograniczona jest do określonej przestrzeni [2]. Zgodnie z przytoczonym przysłowiem „słowa ulatują, pismo pozostaje”, warunkiem istnienia dowolnej cywilizacji ludzkiej jest utrwalanie zgromadzonych i wytwarzanych informacji. Można nawet stwierdzić, że tak jak mowa jest synonimem człowieczeństwa, tak pismo jest synonimem cywilizacji. W trwających około trzystu tysięcy lat dziejach ludzkości (homo sapiens), pismo jest wynalazkiem stosunkowo nie dawnym. Powszechnie uważa się bowiem, że wynalazku tego dokonali w IV tysiącleciu p.n.e. Sumerowie, zasiedlający tereny Mezopotamii. Od powstania pierwszych cywilizacji do naszych czasów doskonalone są nieustannie nie tylko same systemy pisma (od pisma obrazkowego do literowego), lecz również nośniki pisma (od płytek glinianych do papieru) oraz sposoby nanoszenia pisma (od patyków drewnianych – klinów, do współczesnych tzw. wiecznych piór i długopisów). W niniejszym artykule przedstawiono w wielkim skrócie ogólne przesłanki powstania pisma oraz fragment dziejów jego rozwoju, od pisma obrazkowego do pisma ideograficzno-fonetycznego, które jest nadal powszechnie stosowane w Chinach.

---

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).