Modelowanie szeregami czasowymi liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych

Głównym celem rozprawy na podstawie, której przygotowano niniejszy artykuł była budowa modeli służących do analizowania i prognozowania zmian ryzyka w ruchu drogowym w Polsce. Wykorzystano do tego teorię strukturalnych modeli szeregów czasowych, zakładając, że zarówno ruch drogowy, jak i jego bezpieczeństwo są dynamicznymi procesami, w których przeszłość ma znaczący wpływ na stan sytemu w chwili obecnej oraz w przyszłości. Zbudowane modele bazują na obserwacjach miesięcznej i kwartalnej liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Polsce wiatach 1990-2002. Modele mają na celu określenie wielkości wpływu wybranych czynników na liczbę śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Polsce w analizowanym okresie. Z zestawu potencjalnych czynników wyznaczono: wielkości PKB i stopy bezrobocia, czynniki meteorologiczne oraz interwencje. Ocena wielkości tych wpływów umożliwiają m.in. szacowanie efektów wdrażania pewnych środków poprawy lub wpływu wahań ekonomicznych na stan bezpieczeństwa w Polsce. Ważną zaletą modeli strukturalnych jest możliwość wprowadzenia do nich zmiennych objaśniających, co powoduje powstanie modelu mieszanego - z cechami szeregów czasowych i regresji. Dzięki temu model oprócz funkcji prognozowania może również służyć wyjaśnianiu zmian w szeregu w przeszłości.

---

The main objective of the dissertation "Road traffic risk modelling using time series " is to build models for analysis and forecasting how road risk will change in Poland. To that end the theory of structural time series models was used under the assumption that both road traffic and road safety are dynamic processes where the past has a significant effect on the system 's present and future. The models are based on monthly and quarterly road deaths in Poland between 1990 and 2002. The models are designed to determine the effect selected factors have on the number of fatalities in Poland over the analysed period. Of the potential factors those selected include the GDP and unemployment rate, weather factors and interventions. By assessing the effects the author will be able estimate the effects of specific road safety measures or the effect changes in the economy will have on Poland's road safety levels. A structural model of a discrete time series consists of two basic components: the trend and irregular interference. It can then be extended according to the needs of the situation. An important advantage of structural models is that we can add explanatory variables to them making the model a mixed model comprising the features of time series and regression. As a result, the model can be used for both forecasting and explaining change in the series in the past.