Czynnik ludzki jako zasada sztuki wojennej na przykładzie obrony Lanckorony w 1771 roku

W artykule podjęto próbę zobrazowania roli czynnika ludzkiego jako zasady sztuki wojennej na przykładzie obrony zamku w Lanckoronie w 1771 roku. Potyczka ta - jedna z niewielu zwycięskich dla strony polskiej podczas konfederacji barskiej z lat 1768-1772 - dowodzi, że strona słabsza pod względem liczebnym i jakościowym ma szansę na zwycięstwo. Może je osiągnąć przez stworzenie przewagi na gruncie czynnika ludzkiego, zwłaszcza morale. Autor dąży do zdefiniowania czynnika ludzkiego jako zasady sztuki wojennej oraz określenia jego składowych. Posługując się głownie metodą historyczną, przedstawia przebieg krótkiego boju o Lanckoronę z 20 lutego 1771 roku oraz wskazuje, w jakich jego momentach czynnik ludzki odegrał kluczową i decydującą rolę. Wnioski z analizy pozwoliły na ustalenie, że takie czynniki jak przywództwo, morale, inicjatywa, kreatywność i wytrzymałość pozwoliły słabszej stronie, polskim obrońcom, uzyskać przewagę i osiągnąć zwycięstwo nad Rosjanami.

---

The article attempts to illustrate the role of the human factor as the principle of the art of war, based on the example of the defense of the castle in Lanckorona in 1771. This skirmish - one of the few victorious for the Polish side during the Bar Confederation of 1768-1772 - is a perfect example of the fact that the weaker party, both quantitatively and qualitatively, can win by creating an advantage in the field of the human factor, especially morale. The author defines the human factor and its components as the principles of the art of war. Then, with the use of historical methods, he describes the course of the short battle of Lanckorona on February 20, 1771, and indicates the moments when the human factor played a decisive role. The results of the analysis allowed to conclude that it was precisely the factors such as leadership, morale, initiative, creativity and endurance that enabled the weaker Polish defenders to build an advantage, and thus to achieve victory over the Russians.