Szacowanie rozmiaru próby dla potrzeb modelu ruchu w logistyce miejskiej

Problem przemieszczania osób stanowi jedno z podstawowych zagadnień logistyki miejskiej. W modelowaniu procesów transportowych, a zwłaszcza w przypadku budowy modeli ruchu wspomagających planowanie i realizację z zakresu logistyki miejskiej ważną kwestią jest dobór odpowiedniego rozmiaru próby. Właściwy dobór próby ma na celu możliwie dokładne reprezentowanie zachowań komunikacyjnych mieszkańców badanego obszaru. W większości opracowań projektowych rozmiar próby dobierany jest na zasadzie arbitralnej decyzji w zgodzie z wytycznymi prezentowanymi w literaturze przedmiotu [6], [8], [11]. Rozmiar próby uzależniony jest od liczebności badanej populacji z uwzględnieniem wytyczonych celów modelowania. W praktyce liczebność dobieranej próby waha się w przedziale od 1% do 20% liczby mieszkańców stanowiących badaną populację zamieszkującą określony obszar. Artykuł ten ma na celu przedstawienie pewnego podejścia do problemu szacowania rozmiarów próby dla potrzeb modelowania ruchu. Obecnie w związku z intensywnym rozwojem infrastruktury w Polsce, choć nie tylko, zmieniają się w sposób istotny więźby ruchu (miejskie, aglomeracyjne, regionalne itd.). W celu budowy zasadnych modeli ruchu, wymaga to przeprowadzenia badań zachowań komunikacyjnych mieszkańców. Rozmiar próby dla modelu determinuje koszty badań ruchu, co często powoduje zaniechanie jego budowy. Przedmiotowy problem jest zatem jednym z kluczowych czynników decyzyjnych w zagadnieniach modelowania ruchu. Prace zmierzające do określenia minimalnego, wystarczającego rozmiaru próby są istotne, zwłaszcza w obecnej sytuacji ekonomicznej samorządów lokalnych w Polsce. Dążyć należy do kompromisu pomiędzy rozmiarem próby, a jej jakością w sensie odwzorowania rzeczywistych procesów ruchu.

---

The problem of movements is one of basic questions of city logistics. Important matter in modeling of transportation processes (especially in case of traffic modeling) is correct choice of sample (from population). Proper sample choice should reflect travel behavior of population. In most of literature we can find directives on principle of arbitrary decision [6], [8], [11]. The sample size is depend of population size in regard of modeling aims. In practice the chosen sample size oscillates in range of 1% to 20% habitants living in definite area. The main aim of this article is performance of approach to problem the estimating of sample size of test for traffic modeling purposes. At the present in Poland we can observe intensive development of infrastructure and it is cause of changes of traffic dislocations (on the municipal, agglomeration and regional area). The sample size determines costs of traffic surveys. It could be cause of relinquishment traffic model building (costs of traffic surveys are very high). Therefore described problem is one of key decision factors in questions of traffic modeling. The compromise among sample size and his quality in sense of reflect real traffic processes should be found.