Tytuł pozycji:
Zmienność przestrzenna wybranych właściwości gleb brunatnych użytkowanych rolniczo na terenie pogórniczej niecki osiadań
W wyniku geomechanicznej degradacji w postaci niecek osiadań, spowodowanej podziemną eksploatacją węgla kamiennego, powstają przekształcenia powierzchni użytkowanych rolniczo. Występująca na takich terenach degradacja gleb prowadzi bezpośrednio do obniżenia klas bonitacyjnych i ich produktywności oraz wymusza konieczność zmiany użytkowania gruntów ornych w kierunku łąkowo-pastwiskowym. Zjawisku temu towarzyszy zazwyczaj duża zmienność właściwości gleb. W pracy dokonano analizy zmienności przestrzennej wybranych właściwości gleb na obszarze pogórniczym przy wykorzystaniu metody krigingu. Wyznaczone punkty semiwariogramów empirycznych opisano za pomocą funkcji matematycznych, tworząc semiwariogramy teoretyczne. Przeprowadzone obliczenia pozwoliły na wykreślenie map izolinii zmienności, które mogą stanowić podstawę do wyznaczenia granic obszarów najbardziej podatnych na degradację gleb. Wyniki badań wskazują, że zastosowana w analizie geostatystyczna metoda krigingu jest przydatnym narzędziem obliczeniowym, pozwalającym na wyznaczenie zmienności przestrzennej właściwości gleb podlegających procesom degradacji. Analizy tego typu powinny być uzupełnieniem oceny stopnia degradacji gleb na obszarach pogórniczych na etapie fazy rekultywacji przygotowawczej.
Soil samples from the 0-25 cm layer were collected on agricultural land within the post-mining geomech. degradation area. Their granulometric compn., bulk d., solid phase d., total porosity, org. matter content, and permeability coeff. were detd. The spatial variability of the studied soil properties was detd. using the kriging method. The designated points of the empirical semivariograms were described with math. functions, creating theoretical variograms. The performed calcns. allowed for the prepn. of maps of variability isolines, which may constitute the basis for detg. the border areas most susceptible to soil degradation. The geostatistical kriging method used is a very useful computational tool for detg. the spatial variability of soil properties undergoing degradation processes.
Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).
