Purpose: The purpose of the article is to discuss the training system and forms of improving rescue skills of members of volunteer fire brigades, as well as to present training topics and programmes implemented by the Training and Improvement Centre of the “FLORIAN” Harbour Fire Service in Gdansk. The article also addresses the impact of volunteer fire brigade (VFB) firefighter training on the safety of their rescue activities and rescue operations. Introduction: One of the ways in which the state fulfils its obligations to its citizens is by providing a well-functioning security system, which comprises entities and non-governmental organisations responsible for countering threats to civilization and the environment (Zwęgliński, Radkowski, 2020). Such organisations include volunteer fire brigades (Zając, 2018). Owing to the progres of civilization, volunteer fire brigades play an increasingly important role in the national internal security system. The scope of their activities continues to grow. It is worth noting that over the past few years the nature of rescue operations carried out by volunteer fire brigades and the assistance they provide has changed. Presently, there are fewer fires, while the number of road accidents and local dangers, such as local flooding, floods, broken/collapsed trees and damaged buildings has increased. In addition to fighting fires and battling natural disasters, members of the volunteer fire brigades also carry out technical, medical, chemical or environmental rescue tasks (Forjas, 2020). In particular, a key role is played by VFB units comprised by the national rescue and firefighting system, which must meet a number of requirements, among other things in terms of having the necessary equipment at disposal, remaining ready to undertake rescue operations, as well as completed training (Marjański, 2017, pp. 137–138). The participation of authorised VFB members in a wide range of rescue operations requires that they be properly trained, which can be achieved through a system of training and forms of improving rescue skills. Methodology: The article has been drafted on the basis of principles developed by the National Headquarters of the State Fire Service for the preparation of volunteer firefighters to participate in rescue operations, training programmes for VFB rescue firefighters and available literature on the subject. The paper also draws on the training materials of the Training and Improvement Centre of the “FLORIAN” Harbour Fire Service in Gdansk and the authors’ experience. Conclusions: The growing range of rescue operations carried out by volunteer fire brigades requires that its members be properly trained and that their rescue skills be continuously improved. Training in simulators makes it possible to perform a simulation of a real fire and demonstrate the characteristic phenomena accompanying it. It also has a significant impact on raising awareness among trainees of the fire hazards of working in a fire environment. One of the centres providing such training in Poland is the Training and Improvement Centre of the Harbour Fire Service in Gdansk.
Cel: Celem artykułu jest omówienie systemu szkolenia oraz form doskonalenia umiejętności ratowniczych członków ochotniczych straży pożarnych, jak również przedstawienie tematyki i programów szkoleń realizowanych przez Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego Portowej Straży Pożarnej „FLORIAN” w Gdańsku. W artykule poruszono również kwestię wpływu szkoleń strażaków OSP na bezpieczeństwo prowadzonych przez nich działań i akcji ratowniczych. Wprowadzenie: Jedną z form realizacji obowiązków państwa wobec obywateli jest zapewnienie sprawnie funkcjonującego systemu bezpieczeństwa, obejmującego podmioty i organizacje pozarządowe, które są odpowiedzialne za przeciwdziałanie zagrożeniom cywilizacyjnym i środowiskowym (Zwęgliński, Radkowski, 2020). Do tego rodzaju organizacji zaliczyć należy ochotnicze straże pożarne (Zając, 2018). Postęp cywilizacyjny sprawił, że ochotnicze straże pożarne odgrywają coraz większą rolę w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Zakres prowadzonych przez nich działań ciągle wzrasta. Na zwrócenie uwagi zasługuje fakt, iż na przestrzeni ostatnich lat zmienił się charakter działań ratowniczych prowadzonych przez ochotnicze straże pożarne oraz świadczonej przez nie pomocy. Obecnie liczba pożarów jest mniejsza, natomiast wzrosła liczba wypadków drogowych i miejscowych zagrożeń, takich jak: lokalne podtopienia, powodzie, złamane/ przewrócone drzewa, uszkodzone budynki. Członkowie ochotniczych straży pożarnych, poza gaszeniem pożarów i walki z klęskami żywiołowymi, wykonują również zadania z zakresu ratownictwa technicznego, medycznego, chemicznego, czy ekologicznego (Forjas, 2020). Kluczową rolę odgrywają w szczególności jednostki OSP włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, które muszą spełniać szereg wymagań m.in. w zakresie posiadanego wyposażenia, pozostawania w gotowości do podejmowania działań ratowniczych, jak również wyszkolenia (Marjański, 2017, s. 137–138). Udział członków OSP w szerokim spektrum działań ratowniczych wymaga odpowiedniego ich przeszkolenia, co może być realizowane poprzez system szkolenia oraz formy doskonalenia umiejętności ratowniczych. Metodologia: Artykuł przygotowano w oparciu o opracowane przez Komendę Główną PSP zasady przygotowania strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych do udziału w działaniach ratowniczych, programy szkoleń strażaków ratowników OSP i dostępną literaturę przedmiotu. W pracy wykorzystano również materiały szkoleniowe Ośrodka Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego Portowej Straży Pożarnej „FLORIAN” w Gdańsku oraz doświadczenia autorów. Wnioski: Rosnący zakres działań ratowniczych prowadzonych przez ochotnicze straże pożarne wymaga odpowiedniego przeszkolenia członków OSP oraz ciągłego doskonalenia ich umiejętności ratowniczych. Realizacja szkoleń w trenażerach umożliwia przeprowadzenie symulacji rzeczywistego pożaru oraz zaprezentowanie towarzyszących mu charakterystycznych zjawisk. Wywiera również istotny wpływ na podniesienie wśród uczestników szkolenia świadomości zagrożeń pożarowych wynikających z pracy w środowisku pożarowym. Jednym z ośrodków realizującym takie szkolenia w Polsce jest Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego Portowej Straży Pożarnej w Gdańsku.
