Badania laboratoryjne jako przyczynek do wyjaśnienia mechanizmu sedymentacji karpackich laminitów diatomitowych

W modelu fizycznym koryta aluwialnego wykonano serię ilościowych badań eksperymentalnych, których celem było zbadanie mechanizmów sedymentacji laminitów ilastych. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły tezę, iż karpackie laminity diatomitowe mogły powstać w wyniku depozycji suspensyjnego materiału ilastego wzbogaconego w detrytus okrzemkowy, z wolno płynących i rozrzedzonych prądów zawiesinowych. Badania ilościowe wykazały, że po osiągnięciu koncentracji materiału osadowego w zawiesinie rzędu 1.9 kg m/-3 w systemie modelowym następowała zmiana mechanizmu sedymentacji, wyrażająca się przejściem od "sortowania depozycyjnego" (koncentracje mniejsze niż 1.9 kg m/-3) do mechanizmu sedymentacji typu "En mass" (koncentracje większe niż 1.9 kg m/-3). Zaobserwowano również wyraźną zależność pomiędzy mechanizmem sedymentacji a charakterem powierzchni granicznych lamin. Sortowanie depozycyjne sprzyjało powstawaniu ostrych i wyraźnych powierzchni granicznych lamin, a mechanizmowi sedymentacji typu "En mass" towarzyszyło powstawanie powierzchni granicznych o charakterze przejściowym i mniej wyraźnym.

---

A series of experiments aimed at the examination of sedimentation mechanism responsible for the formation of laboratory-formed sedimentary structures of clayey laminite type, has been made in a laboratory flume. The examinations were aimed at the explanation of some aspects of the origin of diatomaceous laminites occurring in the Polish Flysch Carpathians. A thesis that the Carpathian diatomaceous laminites could be formed as a result of deposition of suspended sediment, from slow and diluted turbidity currents has been proved. The experiments proved distinct relation between sedimentation mechanism and nature of the lamination formed. Gradual contacts between laminae deposited from suspensions of concentration less than about 1.9 kg m/-3 were more distinct. A transition from lamina formation (depositional sorting) to uniform deposition ("En mass" sedimentation) was observed at a concentration of about 1.9 kg m/-3.