Istotność statystyczna wniosków z analiz ilościowych na przykładzie badań górnego czwartorzędu

Statystyka matematyczna jest jednym z narzędzi geologii, wykorzystywanym szczególnie w badaniu młodszych okresów, gdzie szerzej stosowane są metody ilościowe. W przedstawionym tekście, który jest podsumowaniem kilkunastu opublikowanych prac, zawarta jest propozycja pewnego podejścia do wnioskowania statystycznego. Kluczowe w tym spojrzeniu jest pojęcie istotności statystycznej, którego sens rozszerzono dla zwiększenia jego stosowalności w geologii. Wskazano kilka metod weryfikacji poprawności wyznaczania poziomu istotności. Podano pewne algorytmy i zasady postępowania, nie wymagające ani zaawansowanej matematyki ani technik obliczeniowych wykraczających poza możliwości arkusza kalkulacyjnego. Materiał merytoryczny zilustrowano przykładami z prac badawczych dotyczących skal czasu od 15000 lat do 5 dni

---

Mathematical statistics is an unavoidable tool in modern geology, especially in Quaternary and Recent period, where quantitative approach based on measurements is widely applicable. Statistical methods consists not only of more or less advanced calculations but involves also difficult reasoning of special statistical kind. Proposed here, the way of statistical thinking is based on the, slightly modified idea of statistical significance level. As applied to the complicated environment of geological quantities, which are mutually interrelated and dependent on many unknown influences, significance level calculation result frequently only in rough estimation of reliability of suggested thesis. Some methods are proposed here to avoid gross errors in statistical significance level appreciation. Some sources of such errors are indicated. Neither advanced mathematics is necessary in the given approach nor sophisticated calculations (Excel is enough). Examples are presented, which came from scientific research of Late Glacial and the Holocene period, as well as from historical, up to the modern data