Morskie Obszary Chronione - droga do zachowania bioróżnorodności mórz

Morskie Obszary Chronione (MOC) są jedną z form ochrony różnorodności ekosystemów morskich. Ich zadaniem jest zapewnienie ochrony gatunków rzadkich lub zagrożonych, ochrona całych szczególnie cennych zespołów organizmów i ich siedlisk, tworzenie obszarów kontrolnych dla badań nad zmianami środowiska morskiego oraz zapewnienie potencjalnych korzyści dla rybołówstwa. MOC funkcjonują w wielu rejonach mórz, przy czym większość z nich znajduje się w rejonach przybrzeżnych. Część MOC nie spełniło pokładanych w nich nadziei. Brak skuteczności MOC może wynikać z niewłaściwej lokalizacji, z oddziaływania niekontrolowalnych czynników zewnętrznych, z niewystarczającej znajomości ekologii akwenu otaczanego ochroną czy też z konfliktu między potrzebami ochrony a celami ekonomicznymi i społecznymi. W wielu przypadkach jednak MOC okazały się skutecznym narzędziem ochrony lub rewitalizacji ożywionych zasobów mórz. MOC, ustanowione i funkcjonujące w oparciu o uregulowania prawne i współpracę różnych grup użytkowników, mogą powstrzymać niszczenie siedlisk, złagodzić lokalne efekty przełowienia populacji ryb i wzmocnić odporność ekosystemów na globalne zmiany klimatyczne i wzrost populacji ludzkiej. Są one odpowiedzią na potrzebę zachowania bogactwa gatunków i ekosystemów morskich znajdujących się zarówno w bezpośrednim zasięgu społeczności nadmorskich, jak i bardzo odległych od wybrzeży, ale odczuwających skutki antropopresji.

---

Marine Protected Areas (MAP) are a form of marine ecosystem diversity conservation. Their role is to provide protection to rare and/or endangered species, protect entire particularly valuable communities and their habitats, serve as a reference in studies on changes of the marine environment, and yield potential benefits for fisheries. Although MPA have been established in various marine areas, most of them are situated in the near-shore zone. Some MPA have not lived up to expectations. Their failure could have resulted from unsuitable location, operation of uncontrollable external factors, inadequate knowledge on the ecology of an area granted protection, or from a conflict between conservation needs and economic and social goals of stakeholders in an area. However, in many cases MOC have proven to be an efficient tool in protection, conservation, and revitalisation of living marine resources. Established and functioning in a framework of an appropriate legal system and cooperation of various groups of users, MPA have a potential of preventing habitat degradation, ameliorating local effects of overfishing, and reinforcing the resistance of marine ecosystems to global climate changes and human population increase. MPA are an answer to the need for conserving the richness of marine species and ecosystems, both those exposed to direct effects of activities within the coastal zone and those that, although remote from the shore, are nevertheless affected by anthropognic pressure.