Dlaczego kwantowanie grawitacji może interesować filozofa?

Współczesne prace nad stworzeniem teorii grawitacji kwantowej, stanowiącej unifikację mechaniki kwantowej oraz ogólnej teorii względności, prowokują wiele pytań natury filozoficznej, dotyczących transformacji obrazu świata, jaki wyłania się po przekroczeniu poziomu Plancka. Znacznemu przekształceniu a wręcz zanegowaniu ulegają wykształcone w poznaniu potocznym pojęcia czasu, przestrzeni, przyczynowości, materii etc. Powszechnie uważa się, iż po uwzględnieniu zjawisk kwantowych czasoprzestrzeń reprezentowana w ogólnej teorii względności przez gładką rozmaitość z metryką Lorentza może przyjąć charakter dyskretny (np. pętlowa grawitacja kwantowa). Nie jest jednak wykluczone, że czasoprzestrzeń wyłoni się na skutek złamania symetrii w bardziej fundamentalnej strukturze (np. geometrie nieprzemienne lub teoria twistorów). Sformułowanie opisu własności rzeczywistości fizycznej poniżej poziomu Plancka pozwoli na zrozumienie bardzo wczesnych etapów historii Wszechświata a także dostarczy wyjaśnienia jego specyfiki, dając w ten sposób materiał do intrygującej refleksji filozoficznej.

---

The contemporary efforts to formulate the theory of quantum gravity that unifies quantum mechanics and the general theory of relativity provoke a number of philosophical questions. These questions involve the substantial change of the world's picture at the Planck scale. In particular, such well established common sense notions as time, space, causality and matter are expected to undergo a fundamental transformation and may be entirely eliminated. It is commonly maintained that after the quantum effects have been taken into account, the spacetime of the general theory of relativity represented by a smooth manifold with the Lorentzian metric may assume a discrete structure (e.g., loop quantum gravity). It is not excluded, however, that the spacetime will emerge from a more primitive structure (e.g., non-commutative geometries, twistor theory). The formulation of a physical description of the Planck level will facilitate the deeper understanding of the earliest history of the Universe and its specificity thus providing material for an intriguing philosophical reflection.