Analityczny opis zużycia w modelowych węzłach tarcia - niezmienniki w procesach zużycia.

W artykule przedstawiono model matematyczny zużycia tribologicznego. Pozwala on na opis zużycia funkcji obciążenia węzła tarcia, w zakresie obciążeń od minimalnych powodującch jego odkształcenie sprężyste do maksymalnych wartości powodujących jego zatarcie bądź zespawanie. Model ten zweryfikowano na podstawie badań zużycia w funkcji obciążenia pięciu modelowych węzłów tarcia, trzech materiałów elementów trących i ośmiu olejów smarowych. Każdy pomiar powtarzano pięciokrotnie. Model zweryfikowano porównując błąd dopasowania z błędem pomiaru. Otrzymana dokładność opisu modelu matematycznego równa jest dokładności pomiaru i wynosi na poziomie ufności 95% ok. 25%. Wartość średnia błędu modelu matematycznego wynosi 12%. Wariancję resztkową zminimalizowano zmodyfikowaną metodą gradientów sprzężonych.

---

The mathematical model of wear process has been presented. This permits on the description of the wear in the function of the load of the friction joint, in the range of loads from minimum - causing its elastic deformation to maximum loads causing its seizure or welding. This model one verified on the ground of research of the wear in the function of the load of five model of the friction joints, three materials of the surface of the friction joints and of eight oils. Every measurement five times one repeated. The model was verified by the comparison of the error of the adjustment with the error of the measurement. The received exactitude of the description of the mathematical model is equal exactitudes of the measurement and receive on the level of the trust 95% about 25%. The average value of the error of the mathematical model receive 12%. The residual variance was minimalized with modified method of the conjugate gradients.