The formation of antiwear surface layers on elements of machine parts

The paper deals with selected technological and research aspects of the formation of surface layers, the aim of which is to prevent wear of machine elements. Three main problem areas will be discussed. The first is the deposition of antiwear coatings with a solid lubricant using the plasma and HVOF spraying methods. Tests were conducted to analyse the changes in the properties of NiCrBSi coatings plasma or HVOF-sprayed with an addition of ferric oxide as a solid lubricant. It has been reported that the method of coating deposition affects the behaviour of the solid lubricant phase and that the addition of ferric oxide reduces the friction resistance. The second area of interest is the electrospark deposition of transition and antiwear layers on the surfaces of sliding bearing bushes. Tests were conducted to analyse the process of the formation of antiwear silver-indium-tin layers electrospark deposited on the B83 bronze bushes. It has been found that such thin (30 micrometers) and soft layers are effective and suitable for the processes of lapping and the formation of low-friction surface structures. The third problem is the formation of geometrical surface textures able to reduce the friction resistance and improve the load capacity. The test results refer to the technological aspects of texture formation using the laser erosion and electroerosion techniques.

---

W referacie, poruszone są wybrane problemy technologiczne i badawcze dotyczące kształtowania warstw powierzchniowych, ukierunkowane na ograniczenie zużycia części maszyn. W szczególności zaprezentowane zostaną trzy problemy. I problem - natryskiwanie plazmowe i naddźwiękowe powłok przeciwzużyciowych zawierających w swojej strukturze smar stały. Wyniki prezentowanych badań dotyczą zmian własności powłok z NiCrBSi natryskiwanych plazmowo i naddźwiękowo z dodatkiem tlenku żelaza jako składnikiem stanowiącym smar stały. Wykazano wpływ sposobu natryskiwania na zachowanie się fazy stanowiącej smar stały oraz stwierdzono skuteczność dodatku tlenku żelaza jako dodatku zmniejszającego opory tarcia. II problem - wytwarzanie metodą elektroiskrową warstw przejściowych oraz przeciwciernych na powierzchniach panewek łożysk ślizgowych. Wyniki przeprowadzonych badań dotyczą wytwarzania przeciwciernych warstw ze srebra, indu i cyny nanoszonych elektroiskrowo na powierzchnie panewek wykonanych z brązu B83. Wykazano skuteczność i przydatność tych cienkich (30 mikrometrów) i miękkich warstw w procesie docierania i tworzenia niskotarciowych struktur powierzchniowych. III problem - kształtowanie geometrycznej tekstury powierzchniowej dla obniżenia oporów tarcia i zwiększenia siły nośnej. Wyniki przedstawionych badań dotyczą zagadnień technologicznych wykonania tekstury metodą erozji laserowej i elektroerozji.