Wpływ użytkowania terenów rolniczych na jakość wód gruntowych Część 2. Azot i fosfor

W latach 1994-2002 na Pojezierzu Olsztyńskim prowadzono badania nad wpływem sposobu użytkowania gleb na zanieczyszczenie wód gruntowych związkami azotu i fosforu. Stwierdzono, że poziom zanieczyszczenia wód gruntowych mineralnymi związkami azotu i fosforem byt wyraźnie uzależniony od sposobu użytkowania gleb, obecności zagrody wiejskiej w zlewni, rodzaju podłoża oraz warunków meteorologicznych wpływających na zmienność sezonową stężeń poszczególnych form biogenów. Na terenach użytkowanych rolniczo największe obciążenie związkami azotu występowało w wodach gruntowych łąk położonych na glebach organicznych oraz na glebach lekkich w pobliżu zagrody wiejskiej. W glebach użytkowanych ornie, o stopniu zanieczyszczenia wód gruntowych azotem decydowała głównie ich zwięzłość, a w rezultacie ich potencjalna żyzność, kompleks sorpcyjny i intensywność nawożenia. W pobliżu zagrody wiejskiej. w wodach gruntowych stwierdzono znacznie większe stężenia związków azotu (N-NH4 - 11-krotnie, N-NO3 - 9-krotnie i N-NO2 - 3-krotnie) oraz 2-krotnie większą koncentrację rozpuszczalnych związków fosforu.

---

The research on the effect of land use on the contamination by nitrogen and phosphorus in ground water was conducted in the years 1994-2002 in the Olsztyn Lakeland. It was found our that the ground water pollution with nitrogen and phosphorus compounds was significantly depended on land use, the country farm presence in the catchment, type of soil and climatic conditions that influence seasonal changes in nutrients concentrations. The highest amounts of nitrogen forms were determined in ground water samples collected from meadows located in organic soils as well as from a farm located on light soil. On arable lands, pollution of ground water with nitrogen was determined by soil compaction and finally its potential fertility, sorption complex and fertilization intensity. Significantly higher concentrations of nitrogen forms (N-NH4- 11 times higher, N-NO3- 9 times and N-NO2 - 3 times) as well as double increase in soluble phosphorus concentrations were stated in the neighborhood of a farm.