Przemiany tribochemiczne wybranych nienasyconych eterów stosowanych jako dodatki smarne do olejów napędowych

W artykule przedstawiono rezultaty badań smarności kompozycji oleju napędowego z wybranymi eterami nienasyconymi (eter allilowo-n--butylowy, eter allilowo-2,3-epoksypropylowy oraz eter allilowo-2,3--dihydroksy-propylowy), przeprowadzonych za pomocą HFRR. Zbadano także strukturę chemiczną deponowanych warstw granicznych. Do tego celu wykorzystano mikroskopię sił atomowych (AFM), skaningową mikroskopię elektronową sprzężoną z rentgenowską spektrometrią dyspersji energii (SEM/EDS) oraz rentgenowską spektrometrię fotoelektronową (XPS). Stwierdzono, że właściwości przeciwzużyciowe zbadanych dodatków wynikają z tworzenia się warstw granicznych, złożonych głównie z produktów organicznych o strukturze karboksylanów.

---

It has been investigated lubricity of the compositions of diesel fuel and some unsaturated ethers (allyl-butyl ether, allyl-2,3-epoxypropyl ether, 3-allyloxy-1,2-propanodiol) by means of High-Frequency Reciprocating Rig (HFRR) method. Moreover, chemical structure of the boundary layers formed on the friction surface was analyzed by Atomic Force Microscope (AFM), Scanning Electron Microscopy with Energy Dispersion Spectroscopy (SEM/EDS) and X-Ray Photoelectron Spectroscopy (XPS). Antiwear properties of the investigated additives result from formation of the boundary layers mainly consist of organie products such us carboxylates.