Zagadnienia tarcia w procesach kształtowania blach.

Omówiono zagadnienia związane z określeniem tarcia w procesach kształtowania blach. Dokładny opis tarcia w różnych obszarach kształtowanej blachy oraz jego zmian w czasie tłoczenia jest niezbędny do poprawnego sformułowania warunków brzegowych i uzyskania wiarygodnych wyników symulacji komputerowej tych procesów. Zaprezentowano przyrząd umożliwiający wyznaczanie tarcia na styku blachy z dociskaczem płaskim, krawędzią pierścienia ciągłego oraz progiem ciągowym. Ponadto przykład wyznaczania właściwości ciernych blach pokrytych obustronnie warstwą lakieru. Wyniki zilustrowano wykresami obrazującymi zmianę współczynnika tarcia ze wzrostem odkształcenia plastycznego blachy oraz charakteryzujacymi właściwości cierne powłok.

---

Friction is one of the most important factors that dominate the plastic deformation in sheet metal forming operations and is therefore of major importance for reliable finite element simulations of these processes. Any attempt to simulate sheet metal forming processes without a detailed understanding of friction is doomed. Based on the own experience and existing friction tests, a new universal friction test device has been developed. The device can be used to evaluate friction factor in either blankholder/die surfaces or contact with convex tool faces, which produce relatively high contact pressures. The preliminary test on the new device was conducted and the friction characteristics of coated steel sheets and coatings were determinated especially for effect of plastic deformation. The results of the tests showen on the figures, allow to state that the frictional properties of coatings covered surfaces of the sheets depended significantly on the sheet's strains and the frictional properties of sheets are characterized by curves representing the change of the coefficient of friction versus deformation.