Urban transformations of Beijing

Tradycyjnie pojmowana kultura chińska doprowadziła do wykształcenia spójnego modelu miasta cesarskiego - silnego symbolu imperianej władzy, który przez stulecia ulegał niewielkim przeobrażeniom i był przejmowany przez kolejnych władców, także tych pochodzenia nie-chińskiego. Kompozycja wszystkich elementów miast cesarskich, w tym także pekińskiego zespołu staromiejskiego, była ściśle zgeome-tryzowana, hierarchiczna, osiowa i symetryczna. W tradycyjnie pojmowanej koncepcji przestrzeni, która z jednej strony korespondowała z pozostającymi w równowadze relacjami między jednostką i rodziną, rodziną i społeczeństwem, porządkiem ludzkim i porządkiem kosmicznym, z drugiej zaś odzwierciedlała reguły rządzące feudalnym społeczeństwem chińskim, szczególne znaczenie nadano orientacji i zamknięciu zarówno miasta i jego części, jak i pojedynczych, jednorodnych funkcjonalnie zespołów budowli. Wraz z powstaniem w 1949 r. Nowych Chin i odrzuceniem imperialnej przeszłości rozpoczęto poszukiwania nowego schematu kreowania przestrzeni miejskiej, przejmując przy tym obce chińskiej kulturze wzorce. W latach 50. XX w., kiedy Chiny stały się zależne od radzieckiej industrializacji, projekty rozbudowy stolicy Nowego Państwa wzorowano na planach zagospodarowania komunistycznej Moskwy. Rozpoczęto też stopniową eksterminację dawnej, tradycyjnej zabudowy miasta. Od początku lat 80. ubiegłego stulecia, wraz z wprowadzeniem polityki "otwarcia Chin na świat", rozwój Pekinu został poddany dyktatowi ekonomii, inwestycje popierane przez rządy państwowe prowadzono najczęściej wbrew kompleksowym planom rozbudowy stolicy. W ramach "uwalniania" terenów położonych w centrum Starego Pekinu dokończono dzieła zniszczenia prawie całej tkanki miejskiej, pozostałej za czasów imperialnych. Obecnie stolica Chin jest sceną działań awangardy światowej architektury, miasto upodabnia się do innych azjatyckich i amerykańskich metropolii, traci przy tym bezpowrotnie swoją dawną tożsamość.