Tytuł pozycji:
Strategiczno-ekonomiczna metoda oceny integracji pionowej przedsiębiorstw górniczych
Integrację przedsiębiorstw przedstawiono jako jedną z opcji ich rozwoju, przeciwną do opcji "wyszczuplania". Zaproponowana metoda oceny integracji pionowej sprowadza się do realizacji czterech etapów: strategicznej analizy celowości integracji, oceny efektywności, obliczenia ryzyka oraz efektów ekonomicznych. Do oceny celowości integracji zaproponowano wskaźnik celowości oparty na miarach rangowo-punktowych. Uwzględniwszy standardowe metody rachunku ekonomicznego w ocenie projektów, do oceny efektywności wprowadzono nowy, dotychczas niespotykany w literaturze i niestosowany w praktyce wskaźnik, tak zwaną ekonomiczną stopę zwrotu, bazującą na wartości dodanej. Ocenę ryzyka dokonano za pomocą semiodchylenia standardowego stóp zwrotu, a do oceny efektów ekonomicznych zaproponowano ekonomiczną wartość dodaną. Dla przedstawionych w pracy opcji integracji pionowej przedsiębiorstw górniczych, zarówno w kierunku dostawców, jak i w kierunku nabywców, opracowano odpowiednie modele oceny ekonomicznej i ryzyka integracji. Opracowane modele mają charakter ekonometryczny i składają się z czterech modułów obejmujących ocenę rangowo-punktową celowości integracji, porównanie ekonomicznych stóp zwrotu przedsiębiorstwa bazowego z przedsiębiorstwem zintegrowanym, porównanie ryzyka przedsiębiorstwa bazowego z przedsiębiorstwem zintegrowanym oraz ocenę efektów ekonomicznych integracji. Przeanalizowane w pracy przykłady oceny integracji pionowej w kierunku dostawców oraz w kierunku nabywców potwierdziły możliwość wykorzystania zaproponowanej metody w praktyce.
The companies integration is presented as one of the option of their development, opposite to the slimming option. Vertical integration assessment method proposed in the paper consists of four stages i.e. strategic analysis of the advisability of integration, assessment of effectiveness, risk and economic impact calculations. To assess the integration advisability, the advisability factor based on the rank-and-point measurements was proposed. Taking into consideration standard economic calculation methods used in project assessment, a new factor (not described in the literature and not applied in practice), the socalled economical rate of return based on the added value, was introduced to assess the effectiveness. The risk assessment was made using semi-standard deviation of return rates, and for the economic effects' assessment the economic added value was proposed. For the mining companies vertical integration options, offered both to suppliers and buyers, presented in the paper, the special models for economic and risk assessments with regard to the integration were developed. Those models have an econometric character and consist of four modules including integration advisability rank-and-point assessment, the comparison of the economic return rates for the basic company and for the integrated company, the comparison of the risk of the basic and the integrated companies, as well as the assessment of economic effects of integration. The examples of vertical integration assessment toward the suppliers and toward the buyers analyzed in the paper confirmed the possibility of applying the proposed method in practice.