Barokizacja kościoła Wniebowzięcia NMP w Kłodzku. Wybrane aspekty w świetle ostatnich badań

Początki kościoła parafialnego pvv. Wniebowzięcia NMP w Kłodzku sięgają roku 1194, kiedy to przybyli do miasta joannici wznieśli pierwszą romańską świątynię. Współczesna budowla została ufundowana około 1344 r. przez pochodzącego z Kłodzka pierwszego arcybiskupa Pragi, Arnosta z Pardubic, który cały swój majątek zapisał na ten cel [9], [1, s. 38-68], [5, s. 187]. Kościół wzno-szono etapami od 2. połowy XIV w. do 2. połowy XVI w., kiedy to nawę główną przykryto sklepieniem sieciowym. W roku 1562 kościół objęli protestanci, chociaż w dalszym ciągu pozostawał pod patronatem zakonników. W roku 1624, przy wydatnej pomocy cesarza i katolic-kiej szlachty, świątynię przejęli jezuici i rozpoczęli jej modernizację w duchu kontrreformacji. Barokizacja trwała prawie sto lat i zamknęła się w dwóch etapach. W latach 1660-1673 nadbudowano empory oraz wykonano dekorację stiukową sklepienia i nawy głównej, łącznie z ustawionymi na filarach figurami apostołów (ok. 1680), [6, s. 57], [5, s. 204-205]. Prace te wykonał warsztat kierowany przez Geronima Fatchone, który wywodził się z praskiego przedsiębiorstwa Carla Luragi. W tym samym czasie wzniesiono kaplicę nad zakrystią oraz kryty ganek łączący ją z budynkiem kolegium. W roku 1683 do nawy północnej dobudowano Kaplicę Zmarłych, a w 1693 nad arkadami empor Karol Dankwart z Nysy namalował cykl obrazów ilustrujących hymn Salve Regina. Był to wyraz kultu maryjnego propagowanego przez jezuitów oraz nawiązanie do historii biskupa Arnosta z Pardubic, który przed swojąśmierciąustanowił specjalną fundację mszalną z obowiązkiem recytowania hymnu.

---

The article presents the current state of knowledge on Baroque transformations of the Jesuit church in Klodzko. This has been based on the hitherto existing literature on this subject, including drawings, which were discovered a few years ago. Since the end of the Second World War, the latter have been preserved in the Archive of the Southern Poland Province of the Jesus Society in Cracow. The drawings date from mid-17th century and the first half of the 18,h century. They concern the reconstruction of the nave and the new organ prospect. Until the present, they have been the only works of this kind, which refer to achievements coming from this area of Silesia. Also, they are probably one of the few such works existing in Central Europe, which additionally emphasizes their value. Besides, in the case of the organ prospect, it has been endeavoured to specify its original decoration so as to corroborate its author- Michael Klahr. The author of the article makes reference to former conclusions drawn by Polish and German researchers, specifying some of the existing findings. This article is an introduction to the vast, so far, on a large scale unspoken issue of the Baroque transformations of Gothic churches in the Silesia region and the former Klodzko County.