Longitudinal Tracery Windows in Silesian Churches from the Second Half of the 13th Century

Tracery windows were an important architectural decorative element of churches. Their development was connected with a new Gothic building style that enabled the transmission of the pressure from the vaults to external wall pillars (buttresses) The result was a lightening of the longitudinal walls and large window openings to be introduced [3], [28]. It was impossible to glaze large and wide windows with the use of small panes which were then produced. The light structure of tracery was then used to divide the windows. Right from the beginning, builders in Silesia were trying to use various compositions of traceries in a single building. This is exemplified in the oldest preserved group of tracery windows, in the presbytery and the transept of the Cistercian Church in Henryków, from the end of the first half of the 13th century.

---

W 2. połowie XIII w. znacznie wzrosła wysokość kościołów oraz wielkość okien. Oprócz okien dwu- i trójdzielnych, jakie występowały już w 2. ćwierci tego stulecia, we wschodnich elewacjach wielkich założeń w Lubiążu i Kamieńcu Ząbkowickim wykonano szerokie okna czterodzielne. Ażurowe, złożone kompozycje w podłuczu okien można podzielić na dwie grupy, które zapoczątkowane zostały w 2. ćwierci XIII w.: - kompozycje centralne, w których występuje koło, trójliść lub wieloliście, - kompozycje kilkupoziomowe złożone z trójliści ostrołukowych otwartych, trójliści kolistych zamkniętych i czteroliści. Przekroje laskowań tworzył słupek z wtopioną kolumienką (formą wałkową) lub wydłużony słupek zakończony trapezowo, z uskokami lub wklęskami, co przyczyniło się do tworzenia układu warstwowego i wysmuklenia proporcji. Takie same przekroje kontynuowano w krzywolinijnej części maswerku. Tylko nieliczne okna otrzymały profilowane ościeża - w Złotoryi, Trzebnicy i Lubiążu.