Morfotektonika Wału Trzebnickiego (Śląskiego)

Wał Trzebnicki (Śląski) jest ważnym elementem morfologicznym SW części niżu polskiego - pomiędzy dolinami rzek Nysy Łużyckiej i Prosny. Ta pozytywna forma charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną piętra kenozoicznego z obecnością głębokich deformacji glacitektonicznych. Sztywne podłoże tych stref wzniesień tworzy kompleks utworów permsko-mezozoicznych monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej o naskórkowej strukturze (warunkowanej pierwotną obecnością soli cechsztyńskich). Korelacja tych "sztywnych" struktur negatywnych i pozytywnych ze strefami egzaracji i zaburzeń glacitektonicznych osadów kenozoicznych w rejonie od Mużakowa po Ostrzeszów wskazuje na ich powiązanie genetyczne. Triasowe struktury rowowe występują pod depresjami glacitektoniczno-egzaracyjnymi a pod genetycznie z nimi związanymi strefami dużych zaburzeń glacitektonicznych występuje pasmo głównie inwersyjnego zuskokowania górnego permu i triasu wieku górnokredowego i młodszego. Ta asocjacja strukturalna w połączeniu ze specyficzną podatnością soli do przemieszczeń pod wpływem m.in. dodatkowego ciepła oraz naprężeń zewnętrznych przemawia za młodym uaktywnieniem naskórkowej struktury południowej części monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej (z powstaniem m.in. kolapsów grawitacyjnych). Do tej reaktywacji tektonicznej niewątpliwie dochodziło w trakcie ruchów glacitafrogenicznych jak również w strefie czołowej lądolodów. Połączenie tych warunków z linijnym odtajaniem wiecznej zmarzliny, przy istotnym udziale wody, przyczyniło się do utworzenia dużych struktur glacitektonicznych w obrębie Wału Trzebnickiego oraz sąsiadujących z nimi od N glacidepresjami.

---

Trzebnica (Silesian) ridge is an important morphological element of SW part of Polish Lowland - between valleys of Nysa Łużycka and Prosna rivers. This positive form has very complicated geology of Cenozoic stage with presence of deep glacitectonic deformations. Complex of Permian and Mesozoic formations of foresudetic monocline and Żary perycIine with thin-skinned structure (due to presence of Zechtein salt) makes the rigid base of these elevations. Corelation of these "rigid" negative and positive structures with zones of exaration and glacitectonic disturbances of Cenozoic sediments sic trench structures occur under glacitectonic-exaration depressions while under genetically connected zones of huge glacitectonic disturbances there is a zone of mainly inversion faulting of Upper Permian and Triassic sediments of Upper Cretaceous or younger age. This structural association together with specific susceptibility of salt for migration as a result of additional heat or outside stress, speaks about young activation of thin-skinned structure of south part of foresudetic monocline. Żary perycline and north Sudetic basin (with formation of gravity collapses among others z). This tectonic activation took place doubtlessly during the glaciafrogenic movements and in the heads of continental glaciers. Combination of such conditions and linear defrosting of permafrost, with substantial participation of water, contributed to form huge glacitectonic structures within Trzebnica Ridge and neighboring N glaci-depressions.