Upper Silesia typical collective housing settlements and their sensitivity to political, economic and demographic changes

The paper is focused on the causes of the emergence of typical collective housing patterns and the process of adjustment to altering requirements evoked by changes of a global nature: migrations in search for work, relocations and resettlements in the aftermath of World War Two and the demarcation of new borders. The four basic periods of the emergence of typical houses and multi-family estates are distinguished. Each of them has created characteristic types of housing settlements. The described housing patterns and models have been perceived in diverse ways. The living conditions have been subject of alterations caused by political and economic changes, changes in the life cycles of the inhabiting generations, metropolis formation processes occurring in the Silesian conurbation. The administrative bodies and communities inhabiting the settlements react differently to variable demographic phenomena and respond in a various manner to the requirements that the ageing of society imposed on buildings. The analysis leads to the conclusions useful in modernization of the buildings as such, as well as of their urban surroundings.

---

Artykuł omawia przyczyny powstawania charakterystycznych wzorów budownictwa mieszkaniowego zbiorowego na Górnym Śląsku oraz procesy dostosowawcze do zmieniających się wymagań pojawiających się pod wpływem zmian o charakterze globalnym: migracje za pracą, przesiedlenia spowodowane II wojną światową i wywołane zmianami granic wschodnich kraju.Można wyróżnić cztery podstawowe okresy powstawania charakterystycznych typów domów i osiedli wielorodzinnych. Każdy z tych okresów wykształcił charakterystyczny typ siedlisk. Omówione wzory budownictwa mieszkaniowego, w swojej historii rozwoju, były i są różnie postrzegane. Warunki mieszkaniowe w budynkach ulegały przemianom w zależności od zmieniających się sił politycznych i ekonomicznych oraz od różnych potrzeb kolejnych, zamieszkujących pokoleń. Administracje i społeczności zamieszkałe w tych osiedlach w różny sposób reagują na zmienne zjawiska demograficzne oraz w różny sposób radzą sobie z wymaganiami jakie stawia budynkom starzenie się społeczeństw. Analiza tych wszystkich wymienionych przypadków pozwala wyciągnąć wnioski do modernizacji samych budynków jak i ich urbanistycznego, zróżnicowanego otoczenia.