Rola wodoru w inżynierii i eksploatacji warstwy wierzchniej

W pracy omówiono genezę poznania, teorię i praktykę zużycia wodorowego części maszyn, jak również technologiczne metody przeciwdziałania tej katastrofalnej postaci eksploatacyjnego niszczenia tworzyw metalowych. Przedstawiono wyniki badań porównawczy odporności na objętościowe nawodorowanie próbek poddanych różnym procesom powierzchniowej obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. Zaproponowano i potwierdzono wynikami badań doświadczalnych model niejednorodnego stężenia wodoru w utwardzanych warstwach wierzchnich wytwarzanych poprzez różnorodne odmiany procesu azotowania. Na jego podstawie wyprowadzono teoretycznie i potwierdzono doświadczalnie zjawisko "smarowania wodorem" przy tarciu suchym. Wykazano również korelacji pomiędzy zawartością wodoru w warstwie wierzchniej a trwałością warstwy granicznej oleju w warunkach smarowania elastohydrodynamicznego.

---

The subject of the paper is the hydrogen's behaviour in the field of surface engineering, as well as during friction both in dry and lubricated frictional couples. The recently discovered phenomena, namely: the blocking of hydrogen diffusion by nitrided layers, selflubrication by hydrogen and the activity of absorbed hydrogen in the chemisorption of lubricants have been presented and explained.