Adaptacja zabytków architektury w świetle współczesnej teorii ochrony i konserwacji dóbr kultury

Adaptacja zabytku architektury do współczesnych funkcji dokonywana jest zazwyczaj w ramach kompleksowych działań konserwatorsko-restauratorskich. Decyduje o nich szereg czynników, z których najwazniejsze to: wszechstronne poznanie zabytku oraz jego zabytoznawcza analizawartościująca. Do celów adaptacyjnych podstawowa rolęodgrywa wartościowanie układu funkcjonalno-przestrzennego, w który nowa funkcja powinna zostac"wpisana" a nie "wcięta."Zależne jest to od odpowiedniego dobrania - dopasowanie programu użytkowego dla danego budynku, gdyż nie każda funkcja nadaje się dla każdgo zabytku. Adaptacja zgodna ze współczesna teorią konserwatorską poza układem funkcjonalno-przestrzennym szanuje wartości artstyczne dzieła oraz jego autentyczną substancję,ograniczając do niezbędnego minimum koniczne nowe uzupełnienia. One natomiast harmonijnie wkomponowują sie w dzieło architektoniczne, będąc jednocześnie czytelnymi dzięki posiadaniu współczesnych form, po to aby nie było zakłamania. W tym samym celu nowe elementy utrzymuja się w klimacie i standardzie zabytku. Realizacja takiej poprawnej adaptacji w głównej mierze zależna jest od inwestora - użytkownika i od projektanta - architekta.

---

An adaptation of the monument of architecture for a new function is usually performed within the framework of complex conservation/restoration activities. It is determined by a number of factors, out of which the most important are: comprehensive knowledge of the monument and its evaluation. Valorisation of spatial/functional layout is crucial for adaptation needs.The new function should be "inscribed" and not "cut into" the histric layout of the building. This is conditional by a proper choice - fitting utilisation program to a given building, for not every function is suitable for every monument. Adaptation corresponding with the modern conservation doctrine, apart from the spatial/functional layout, respects also artistic values of the work and its authentic substance, limiting the neccessarynew supplements to the indispensable minimum.For the same reason the new elements keep the air and standard of the monument.Te realisation of such correct adaptation is mainly dependent of the investor - user and of the designer - architect. The first should feel certain liking and respect for the historic heritage, while the other - apart from technical knowledge - should be familiar withconservation doctrine. And, first of all, he should display humility in dealing with the monument so as not to overcome the ancient work of architecture with his owen, arbitrary conception.