Opad atmosferyczny jako element bilansu zanieczyszczeń zbiorników zaporowych hydrowęzła Kłodnicy

Podjęto próbę określenia roli opadów atmosferycznych jako drogi transportu, którą na powierzchnię zbiorników wodnych doprowadzane są ładunki zanieczyszczeń. Zastosowano metodę badania opadu całkowitego. Do poboru prób użyto lejów sedymentacyjnych o powierzchni 0,28 m(2) W zebranych wodach opadowych oznaczano. odczyn, przewodnictwo właściwe, azot amo-nowy, azotynowy i azotanowy, azot organiczny, ortofosforany, węgiel organiczny, chlorki, siar-czany, wapń, magnez, metale ciężkie tj.: żelazo, cynk, ołów, kadm. Uzyskane wyniki analiz zbliżone są do wyników z innych miejsc województwa śląskiego. Zakres zmian stężeń zanieczyszczeń w pobranych próbach wód opadowych, wskazuje na istnie-nie obiektywnych czynników powodujących obserwowany rozrzut wyników analiz. Przy stosowaniu bilansowania "opadu całkowitego", jedynie uśrednione wartości stężeń mogą służyć do orientacyjnej oceny stanu chemicznego wód opadowych, a pośrednio i powietrza atmosfe-rycznego. Opady atmosferyczne stanowią niedoceniane, poważne źródło zanieczyszczeń (azotu, fosforu oraz metali ciężkich) wprowadzanych bezpośrednio do trofogenicznej warstwy wody. W przypad-ku zbiorników Hydrowęzła Kłodnicy ładunki azotu i fosforu pochodzące z opadów atmosferycz-nych "zapewniają" zbiornikom "zewnętrzne obciążenie powierzchniowe" na poziomie "obciążenia niebezpiecznego", co wynika z zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Obecność znacznych ładunków jonów magnezowych w opadach atmosferycznych wskazuje na możliwość chemicznego strącania polifosforanów z warstwy epilimnionu a w konse-kwencji szybsze wyczerpanie pojemności akumulacyjnej osadów dennych, co spowoduje również szybsze rozpoczęcie ich uwalniania z osadów dennych, czyli uruchamiający lawino-wy przebieg eutrofizacji, proces wzbogacania wewnętrznego.

---

A trial to determine the atmospheric precipitants and their role as the element of pollutants budget in transport of pollutants into water ecosystems has been presented. Total dawnfall method were used with sedimentary funnels of 0.28 m2. The pH, conductivity, ammonia, nitrites, nitrates, organic nitrogen, phosphates, organic carbon, chlorides, sulphates, calcium, magnesium and heavy metals (iron, zinc, lead and cadmium) were determined. The analysis results are similar to the results obtained at other sample points of Upper Silesia. The range of pollutant concentration changes indicate the objective factors for the analysis results dispersion. With the method apllied, only average values of concentration can be used for the evaluation of the chemical status of downfall waters and atmospheric air. The atmospheric precipitants thought underestimated are siginificant source for pollutants (nitrogen, phosphorus and heavy metals) introduced directly to the trophogenical zone of water ecosystem. In the case of the Kłodnica hydro-junction reservoirs, the loads of nitrogen and phosphorus from atmospheric precipitations are determined as "dangerous surface loading". The presence of considerable loads of magnesium in the precipitations indicates the possibility of chemical precipitation of polyphosphates from epilimnion zone, and are consequence the quicker transportation of phosphorus to the bottom sediments. It can activate the intra-reservoir enrichment process.