Self-purification capacity of surface waters under considerable anthropopression

The analysis of water self-purification process includes headstreams of rivers in the Upper Silesian agglomeration: the Bierawka, the Kłodnica, Bielszowicki creek and the Szotkówka. These are rivers characterized by small natural flows and a significant anthropogenic pollutant load. Results of our own research on the self-purification rate were used. The attention was focused on biodegradable substances. The biodegradation rate coefficient kl and water assimilative capacity were determined. Within the same rivers, their particular parts differ in types of a riverbed and swift currents alternate with slow flows. In the case of Bielszowicki creek and the Szotkówka River impoundments were observed, which results in different self-purification conditions. In all investigated parts the rate of organic substance removal, characterized by i, coefficients, was usually much higher than the literature values for comparable rivers, which usually are below 2.0, rarely exceeding 3.0 The creek impoundments occurring in the watercourse beds do not always have a positive impact on the water quality. The role of the creek impoundments in the river self-purification process and their impact on water ecosystems require separate investigations.

---

Przeprowadzona ocena samooczyszczania się wód dotyczy górnych odcinków rzek aglomeracji górnośląskiej: Bierawki, Kłodnicy, potoku Bielszowickiego i Szotkówki. Są to rzeki o małych przepływach naturalnych, znacznie obciążone zanieczyszczeniami antropogenicznymi Wykorzystano wyniki własnych badań szybkości przebiegu procesu samooczyszczania się. Skupiono się na zanieczyszczeniach rozkładalnych biochemicznie. Wyznaczono współczynniki szybkości biochemicznego rozkładu kt i zdolność przetwórczą wód. W obrębie tych samych rzek, poszczególne odcinki różnią się charakterem koryta, występują na przemian bystrza i odcinki o spowolnionym przepływie. Na potoku Bielszowickim i Szotkówce istnieją rozlewiska. Efektem tego są odmienne warunki samooczyszczania się wód. Na wszystkich badanych odcinkach szybkość procesu usuwania substancji organicznych, opisywana współczynnikami kp najczęściej była dużo większa od literaturowych, wahających się w granicach poniżej 2,0 rzadko przekraczając wartości 3,0. Rozlewiska występujące w korytach cieków nie zawsze wpływały korzystnie na jakość ich wód. Rola takich rozlewisk w procesie samooczyszczania się rzek oraz wpływ na ekosystemy wodne wymaga odrębnych badań.