Stężenie rtęci w powietrzu miejskich obszarów Śląska i ocena narażenia wynikającego z jej obecności

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów stężenia par rtęci w powietrzu atmosferycznym i stężenia rtęci całkowitej w moczu. Pary rtęci w powietrzu oznaczano na terenie niektórych miast województwa śląskiego stosując procedurę wg PN, zmodyfikowaną o wykorzystanie techniki amalgamowania dla obniżenia granicy detekcji metody analitycznej. Oznaczono stężenia rtęci w zakresie 3-56 ng/m3, co świadczyłoby o spadku zanieczyszczenia tym metalem w porównaniu do sytuacji sprzed kilkunastu lat. Wskazano również na potrzebę regularnego monitoringu imisji rtęci ze względu na istotną rolę powietrza w globalnym transporcie i rozprzestrzenianiu się tego pierwiastka. Wykorzystując technikę amalgamowania wykonano również analizy zawartości rtęci w moczu osób narażonych zawodowo i środowiskowo na pary rtęci. Wśród grupy narażonej środowiskowo nieznacznie wyższe stężenia zaobserwowano u osób zamieszkujących tereny przemysłowe (mediana 0,35 žg/g kreatyniny) w porównaniu do osób zamieszkujących teren odległy od źródeł emisji rtęci (mediana 0,20 žg/g kreatyniny). Pomimo widocznej antropopresji stężenia te są niewielkie w porównaniu do stężeń oznaczanych w grupie narażonej zawodowo (mediana 17,4 žg/g kreatyniny) oraz tych poziomów, które mogłyby spowodować ewentualne ryzyko zdrowotne.

---

Results of mercury vapor determination in the ambient air and total mercury in urine are presented in the paper. Mercury vapor was measured in several locations of the Upper Silesia region using Polish Norm, which was modified by employing amalgamation technique to improve the analytical detection limit. The results of Hg-vapor in air ranged from 3 to 56 žg/m3 and indicated a decrease of mercury pollution compared to the past decade. The need of conducting Hg monitoring in the air on a regular basis has been stressed since the air plays an important role in mercury transport in the environment. By employing amalgamation technique, mercury determination was performed in urine originating from people with environmental and occupational exposure. In the case of people with only environmental exposure, slightly higher levels were observed for inhabitants of industrial areas (median 0.35 žg/g creatinine) than for inhabitants of rural areas (median 0.20 žg/g creatinine). Despite some anthropogenic pressure, the concentrations were very low compared to both: group of people with occupational exposure (median 17.4 žg/g creatinine), and concentration levels which could pose potential risk to human health.