Efekt termosprężysty w para- i ferromagnetykach obciążonych cyklicznie

W pracy przedstawiono możliwości aplikacyjne efektu termosprężystego do badań procesu zmęczenia metali. Obiektem badań był wybrany ferromagnetyk (żelazo Armco) i paramagnetyk (stal austenityczna 1H18N9T). Wykorzystując termopary nowej generacji o małej bezwładności cieplnej sprawdzono poprawność prawa Kelvina. Wykazano jego odstępstwo w przypadku ferromagnetyków oraz zgodność w przypadku paramagnetyków. Uzyskane rezultaty wykorzystano następnie do badania przemiany martenzytycznej w metastabilnej stali austenitycznej, w następstwie odkształcenia plastycznego. Dodatkowo rejestrowano energię odkształcenia plastycznego ΔW oraz sygnał magnetyczny H. Na potrzeby eksperymentu zestawiono układ pomiarowy, którego głównymi elementami był 16 - kanałowy analizator widma HP E1421A oraz pakiet oprogramowania HP-VEE 4.

---

The paper presents possible applications of thermoelastic effect in fatigue tests of metals. The chosen ferromagnetic (type of ingot iron) and paramagnetic (austenitic steel 1H18N9T) were examined. Making use of the new generation, low inertia thermocouples, the Kelvin law was verified. The law holds for paramagnetic materials but the deviations were found for ferromagnetics. In subsequent the derived results were applied in examinations of plastic strain induced martensitic transformation (PIMT) in the metastable austenitic steel. In addition the plastic strain energy ΔW as well as magnetic signal H were registered. For the purpose of experiment the multichannel measurement system was completed. The main elements of it were: 16 channels spectrum analyser HP E1421A and the program system HP-VEE 4.