Greater Poland residential architecture and monument protection issues

The goal of this study is to present, on the basis of two selected examples, the issues connected with exercising the conservator’s protection towards residential architecture in the Wielkopolskie province, taking into account characteristic conditions deciding on the specificity of this group of monuments (a large number of buildings entered in the register of historic monuments and lack of legal regulations pertaining to the ownership issues). Two mansions are discussed here as examples, of a similar artistic class, designed in the interwar period by a Poznań-based architect, Stefan Cybichowski: the palace in Bieganowo (1914–16) – neglected, successively falling into decay and subjected to activities of its subsequent owners that were inappropriate from the point of view of preservation, and the mansion in Wódki (1922–23) – perfectly restored. The goal of the author is investigating the post-war history of these two facilities, taking into account the history of preservation activities, in order to define the causes of such a radically different state of preservation, considering the fact that both buildings are subject to the same legal preservation forms.

---

Na podstawie dwóch wybranych przykładów artykuł przedstawia zagadnienia sprawowania ochrony konserwatorskiej wobec obiektów architektury rezydencjonalnej w województwie wielkopolskim, z uwzględnieniem charakterystycznych uwarunkowań decydujących o specyfice tej grupy zabytków (bardzo duża ilość obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz brak regulacji prawnej kwestii własnościowych). Jako przykłady omówiono dwie rezydencje o porównywalnej klasie artystycznej, zaprojektowane w okresie międzywojennym przez poznańskiego architekta Stefana Cybichowskiego: pałac w Bieganowie (1914–16) – zaniedbany, sukcesywnie niszczejący i poddany niewłaściwym z konserwatorskiego punktu widzenia działaniom kolejnych właścicieli, a także dwór w Wódkach (1922–23) – wzorowo odrestaurowany. Celem autora jest prześledzenie powojennej historii tych dwóch obiektów z uwzględnieniem historii działań konserwatorskich, w celu określenia przyczyn ich radykalnie odmiennego stanu zachowania wobec prawnego podlegania tym samym formom ochrony.