Zabytkowe fortyfikacje w krajobrazie miejskim Portugalii (wybrane przykłady)

Artykuł prezentuje problem ochrony i rewaloryzacji zabytkowych fortyfikacji w krajobrazie portugalskich miast: Lizbony, Porto, Funchal oraz Cascais. Wybrane miasta, będące ośrodkami o różnej skali i zasobie dziedzictwa kulturowego, podjęły działania na rzecz ochrony i częściowej adaptacji reliktów nowożytnych fortyfikacji. W dystrykcie Lizbona, oprócz fortyfikacji broniących miasta od strony rzeki Tag, miasto prowadzi prace rewaloryzacyjne w Forte de Sao Bruno i Sao Juliao da Barra. Z kolei w Porto, w dzielnicy Matosinhos, trwają prace konserwatorskie w sąsiedztwie fortu da Nossa Senhora das Neves, zwanego także Castello de Matosinhos, wzniesionego w wieku XVII, w celu obrony tej części wybrzeża przed piratami. W Funchal, stolicy Madery, zwanym małą Lizboną na uwagę zasługują bastiony Palacio de Sao Laurento oraz fortalicja de São Tiago, która w ostatnich latach przeszła remont konserwatorski. Do niezwykle udanych kreacji należy zaliczyć rewaloryzację fortu de Nossa Senhora da Luz w Cascais, gdzie do zabytkowej tkanki wprowadzono współczesny detal architektoniczny. Przytoczone przykłady wskazują, że zabytkowe fortyfikacje oraz ich relikty dzięki zabiegom rewaloryzacyjnym mogą stać się na nowo istotnym elementem krajobrazu kulturowego miast, a co za tym idzie, także szansą na ich rozwój turystyczny.

---

This article reviews the preservation and reconstruction of historic fortifications in the Portuguese cities of Lisbon, Porto, Funchal and Cascais. These cities, which have a range of cultural heritage resources, undertook projects to preserve and partially adapt the remains of modern fortifications. In Lisbon, the city is conducting restoration work at Forte de Sao Brune and Sao Juliao da Barra, as well as at the fortifications that defended the city along the Tagus river. In the Matosinhos district in Porto, conservation work has been carried out on the site of the Nossa Senhora das Neves fort, also known as the Castello de Matosinhos, which was built in the 17th century to defend the coast from pirates. In Funchal, which is the capital of Madeira and also called little Lisbon, the bastions of the Palacio de Sao Laurento and the fortalice de São Tiago also deserve attention for the recent conservation and restoration work done there. The restoration of the fort de Nossa Senhora da Luz in Cascais is an unusually well-planned design which took historic elements and introduced modern architectural detailing. The examples presented demonstrate how historic fortifications and ruins can be converted into new cultural elements of the city landscape through restorative projects that endow the sites with opportunities to develop tourism.