Substruktura i odporność na zużycie przez tarcie stali narzędziowych wymrażanych w procesach obróbki cieplnej

W artykule porównano odporność na zużycie przez tarcie stali narzędziowych X153CrMoV12 do pracy na zimno oraz HS6-5-2 szybkotnącej poddanych różnym wariantom obróbki cieplnej i azotowaniu z i bez niego. Ba­dania tribologiczne przeprowadzono metodą „3 wałeczki-stożek” przy naciskach jednostkowych 100 i 400 MPa w powiązaniu z badaniami substruktury stali za pomocą mikroskopii elektronowej rzutującej na kształtowanie się właściwości tribologicznych. Stwierdzono wyraźny korzystny wpływ składu chemicznego stali, przemian fazowych i procesów wydzieleniowych w wyniku azotowania w połączeniu z wymrażaniem na zmniejszenie zużycia przez tarcie zwłaszcza dla stali HS6-5-2 przenoszącej naciski jednostkowe 100 i 400 MPa, przy których stal X153CrMoV12 uległa już zatarciu.

---

The article compares the wear resistance of X153CrMoV12 cold work and HS6-5-2 high-speed steels subjected to different heat treatment involving nitriding, with and without deep cryogenic treatment. The wear testing was carried out by the three rolls-cone method with unit pressures of 100 and 400 MPa, in conjunction with steel substructure studied using electron microscopy, affecting the formation of tribological properties. There was a significant positive effect of chemical composition of steel, phase transformations and precipitation processes occurring by nitriding combined with deep cryogenic treatment on reduction of wear rate, observed especially for HS6-5-2 steel under 100 and 400 MPa unit pressure, at which the X153CrMoV12 steel has undergone galling. Key words