The use of mosses in biomonitoring of selected areas in Poland and Spitsbergen In the years from 1975 to 2014

We have compared historical changes in concentrations of the heavy metals Mn, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb accumulated in samples from the Polish woodlands of Beskidy and Karkonosze (S, SE Poland) and the north-east regions of the country, versus the relatively little polluted areas of Spitsbergen of the Svalbard Archipelago. We have combined the results from literature with new results from 2014. The regions of Beskidy and Karkonosze were the most exposed to heavy metals deposition. However, from 1975 to 2014 there was a considerable decrease of concentrations of Cu, Zn, Cd and Pb at all Polish sites, clearly signifying improvement of environmental quality. For example, the average Cd concentration in mosses samples collected in Karkonosze decreased from 0.002 mg/g in 1975 to 0.0006 mg/g in 2014. It is interesting to observe relatively large concentrations of nickel in moss samples collected in 2014 in the Svalbard archipelago, in the vicinity of Longyearbyen (average 0.018 mg/g) which most likely originate from local mine waste piles.

---

Przeanalizowano historyczne zmiany stężeń metali ciężkich: Mn, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb zakumulowanych w próbkach mchów pobieranych do badań w Polsce, na terenach leśnych Beskidów i Karkonoszy oraz w lasach północno-wschodniej części kraju, w odniesieniu do mało zanieczyszczonych obszarów Archipelagu Svalbard, którego największą wyspą jest Spitsbergen. Wyniki badań przedstawianych w literaturze uzupełniono wynikami badań własnych, prowadzonych w 2014 r. Wykazano, że spośród wymienionych obszary Beskidów oraz Karkonoszy były i są najbardziej narażone na depozycję metali ciężkich. Stwierdzono również, że na przestrzeni lat 1975-2014 nastąpiło znaczące zmniejszenie stężeń Cu, Zn, Cd i Pb w mchach porastających wszystkie analizowane obszary na terenie Polski, co świadczy o poprawie jakości środowiska. Dla przykładu, w próbkach mchów pobieranych na obszarze Karkonoszy w 1975 r. średnie stężenie Cd wynosiło 0,002 mg/g, natomiast w 2014 r. średnie stężenie Cd zakumulowanego w mchach było mniejsze od 0,0006 mg/g. Interesujące są stosunkowo duże stężenia niklu w próbkach mchów pobranych w 2014 r. na obszarze Archipelagu Svalbard w pobliżu Longyearbyen (średnia 0,018 mg/g).