Zmiany rzeźby terenu związane z historyczną eksploatacją rud żelaza w rejonie częstochowskim

Eksploatacja doggerskich rud syderytowych w rejonie częstochowskim trwała nieprzerwanie ponad 600 lat. Związana z nią zmiana rzeźby terenu uwidacznia się przede wszystkim w postaci deponowanych na zwałowiskach odpadów po górnictwie i przeróbce rud żelaza. Na początku lat 70. ubiegłego wieku nastąpił proces likwidacji górnictwa w opisywanym rejonie. Jako pierwszą zlikwidowano w 1970 r. kopalnię Rudniki w Rudnikach koło Zawiercia, a jako ostatnią kopalnię Wręczyca we Wręczycy Wielkiej w 1982 r. W artykule przedstawiono charakterystykę zmian rzeźby terenu na przykładzie analizy zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym. Na analizowanym obszarze zinwentaryzowano 41 zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza, które są zlokalizowane pomiędzy Częstochową, Konopiskami, Kłobuckiem i Zawierciem. W artykule sporządzono charakterystykę wybranych obiektów oraz zaproponowano kierunki ich rekultywacji oraz zagospodarowania.

---

Dogger siderite ores in the Czestochowa region have been exploitated for over 600 years. Changes of the ground connected with this exploitation may be seen as wastes after mining and preparation of iron ores disposed in the form of dumps. At the beginning of the 70`s of former century a process of closing of mining in described area begun. The first mine “Rudniki” was closed in 1970 in Rudniki, in the neighborhood of Zawiercie, the last closed mine was „Wręczyca” in Wręczyca Wielka in 1982. In the paper there is presented an characteristic of changes of the morphology exemplified on analysis of dumping grounds after exploitation and preparation of iron ores in the Czestochowa Ore-Bearing Basin. In the analyzed area there was done an inventarization of 41 dumping grounds, after mining and preparation of iron ores, which are situated between Częstochowa, Konopiska, Kłobuck and Zawiercie. In the paper there is resented a characterization of chosen objects and the directions of reclamation and using are proposed.