3-Metylobutan-l-ol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

3-Metylobutan-l-ol jest bezbarwną, oleistą cieczą o charakterystycznym zapachu. Powstaje jako produkt uboczny w trakcie fermentacji alkoholowej - jest jednym z głównych składników oleju fuzlowego. 3-Metylobutan-l-ol jest stosowany jako substrat lub półprodukt w przemyśle chemicznym (m.in. do produkcji syntetycznych środków zapa¬chowych) i farmaceutycznym. Znalazł również wiele zastosowań wynikających z faktu, że jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem takich substancji, jak: tłuszcze, alkaloidy, żywice, woski, olejki zapachowe, kauczuk syntetyczny, farby i lakiery. 3-Metylobutan-l-ol wchłania się dobrze przez drogi oddechowe i z przewodu pokarmowego. Pary 3-metylobutan-l-olu działają drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych, a w skrajnych przypadkach mogą uszkodzić rogówkę. U ludzi 3 - 5-minutowe narażenie na pary 3-metylobutan-l-olu o stężeniu 360 mg/m3 wywołuje lekkie podrażnienie gardła u osób niezaklimatyzowanych, natomiast o stężeniu 540 mg/m3 - podrażnienie oczu i górnych dróg oddechowych. Brak jest danych dotyczących skutków układowych przewlekłego narażenia na 3-metylobutan-l-ol u ludzi. Po przedłużającym się lub powtarzającym narażeniu może wystąpić wysuszenie, pękanie skóry oraz jej stany zapalne. Ostra toksyczność 3-metylobutan-l-olu u zwierząt laboratoryjnych po podaniu dożołądkowym i na skórę jest stosunkowo mała. 3-Metylobutan-l-ol działa silnie drażniąco na oczy królika, natomiast powoduje jedynie minimalne podrażnienie skóry. Pary alkoholu działają również drażniąco na drogi oddechowe. U myszy, narażonych na 3-metylobutan-l-olu o stężeniu wynoszącym ponad 10830 mg/m3 (3000 ppm) częstość oddechów zmalała średnio o około 38%. W pracach przeglądowych są cytowane dwie, znacznie różniące się, wartości RD50 dla 3-metylobutan-l-olu: 2639 mg/m3 (731 ppm) i 16072 mg/mJ (4452 ppm). W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych dotyczących działania mutagennego 3-metylobutan-l-olu. Alkohol ten nie jest klasyfikowany przez IARC pod względem działania rakotwórczego. Nie wykazuje działania em- briotoksycznego, fetotoksycznego ani teratogennego po narażeniu inhalacyjnym ciężarnych samic królików i szczurów na pary tego alkoholu o stężeniu 10000 mg/m3 w warunkach narażenia podostrego. Obowiązująca obecnie w Polsce wartość NDS wynosi 100 mg/m3, a wartość NDSCh 450 mg/m3. W większości państw wartość NDS została ustalona na poziomie 360 mg/m3, a wartość NDSCh na poziomie 450 mg/m3. Biorąc pod uwagę powyższe dane, zaproponowano przyjęcie wartości NDS dla 3-metylobutan-l-olu na poziomie 200 mg/m3. Podstawą były wyniki badania przeprowadzonego na ochotnikach, u których stwierdzono, w przypadku osób niezaklimatyzowanych, lekkie podrażnienie gardła po narażeniu przez 3 -s- 5 minut na 3-metylobutan-l-ol o stężeniu 360 mg/m3. Wartość tę przyjęto za wartość NOAEL dla działania drażniącego 3-metylobutan-l-olu, współczynnik niepewności związany z wrażliwością osobniczą przyjęto równy 2, obliczona stąd wartość NDS po zaokrągleniu wynosi 200 mg/m3. Wartość NDSCh zaproponowano na poziomie 400 mg/m3 (2 razy wartość NDS), czyli tak jak dla substancji o działaniu drażniącym.

---

3-Methylbutan-l-ol is a colorless, oily liquid with a pungent taste and a characteristic odor. Isoamyl alcohol is the primary constituent of fusel oil, a by-product of alcoholic carbohydrate fermentation. 3-Methylbutan-l-ol is used in manufacturing pharmaceutical and chemical products. It is also used as a solvent. Methylbutan-l-ol irritates mucous membranes of the respiratory tract and eyes. Exposure to isoamyl alcohol can produce corneal damage. Following exposure at high concentration, it produced narcosis. Human volunteers complained of slight throat irritation at 360 mg/m3 and of ocular and upper respiratory tract irritation after exposure at 540 mg/m3 for 3 to 5 minutes.