Monitorowanie deformacji na terenach górniczych i pogórniczych z zastosowaniem technik satelitarnych i geomatycznych

Tereny górnicze i pogórnicze są narażone na poważne zagrożenia geodynamiczne i hydrogeologiczne, które mogą prowadzić do deformacji powierzchni, zniszczeń infrastruktury oraz zmian w stosunkach wodnych. Wczesna identyfikacja i monitorowanie tych procesów jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa ludzi oraz stabilności budowli i terenów zurbanizowanych. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 2023 roku, Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy (GIG-PIB) realizuje kompleksowy monitoring tych zagrożeń na terenach górniczych i pogórniczych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Działania te obejmują sześć głównych zadań, spośród których trzecie dotyczy monitorowania deformacji powierzchni, a szóste obejmuje integrację wyników w formie zintegrowanych map zagrożeń geodynamicznych i hydrogeologicznych. W artykule omówiono metodykę realizacji tych dwóch zadań. Stosowane techniki obejmują technologie satelitarne i geomatyczne, w tym radarową interferometrię satelitarną (InSAR), systemy GNSS oraz autorską metodą zależności liniowych (LD), umożliwiającą detekcję szybko ujawniających się przemieszczeń powierzchni. Całość działań wspierana jest przez tworzony w GIG-PIB geoportal, który umożliwi analizę i wizualizację zagrożeń w czasie rzeczywistym. Kompleksowy charakter tych działań stanowi fundament skutecznego zarządzania ryzykiem na terenach objętych wpływami działalności górniczej.

---

Mining and post-mining areas are exposed to significant geodynamic and hydrogeological hazards, which can result in surface deformations, infrastructure damage, and changes in water balance. Early identification and monitoring of these processes are essential for ensuring public safety and maintaining the stability of buildings and urbanized areas. In accordance with the 2023 regulation of the Council of Ministers, the Central Mining Institute – National Research Institute (GIG-PIB) conducts comprehensive hazard monitoring in the mining and post-mining areas of the Upper Silesian Coal Basin. These efforts include six key tasks. Third of which focus on monitoring surface deformations, while the sixth involves integrating the results into geodynamic and hydrogeological hazard maps. This article discusses the methodology for implementing these two critical tasks. The applied techniques include satellite and geomatic methods, such as Interferometric Synthetic Aperture Radar (InSAR), GNSS systems, and the proprietary Linear Dependence (LD) method, which enhances the detection of rapidly occurring displacements. These activities are supported by a dedicated geoportal, enabling real-time analysis and visualization of hazards. The comprehensive nature of these efforts forms the foundation for effective risk management in areas affected by mining activities.