Metale ciężkie w silnie zwietrzałych żużlach stalowniczych oraz żużlach po przeróbce rud Zn-Pb

W artykule przedstawiono charakterystykę wybranych metali ciężkich występujących w silnie zwietrzałych żużlach stalowniczych oraz żużlach po przeróbce rud Zn-Pb. Dokonano tego w oparciu o analizę właściwości geochemicznych metali, analizę ich zawartości w badanych żużlach oraz sposobu ich powiązania ze składnikami żużli. Na tej podstawie stwierdzono, że pomimo długoletniego składowania żużli na zwałowiskach, metale nadal są obecne w ich składzie. Proces ich powolnego uwalniania i migracji do środowiska zaznacza się szczególnie w odniesieniu do żużli Zn-Pb, czemu sprzyja obecność w ich składzie chemicznym siarki. W żużlach stalowniczych znaczna koncentracja wapnia wpływa na zachowanie właściwości alkalicznych przez żużle, co hamuje proces uwalniania metali. Istotnym zagadnieniem jest sposób występowania metali w żużlach. Najłatwiej migrują metale ciężkie ze szkliwa, które jest jednym z najbardziej podatnych składników odpadów na procesy wietrzenia. Najtrudniej uwalnianie metali zachodzi z faz krzemianowych, w których tworzą one podstawienia w strukturach wewnętrznych.

---

Characteristics of selected heavy metals present in the highly weathered steelmaking slag and slag after zinc and lead production was presented in the article. It was done by analysis of geochemical properties of metals, analysis of their content in the studied slags and their relationships with the components of the slags. On this basis, it was found that despite the long storage of slags on dumps, metals are still present in their chemical composition. Processes of slow releases and migration of heavy metals are especially expected in relation to the Zn-Pb slags, what is facilitated by the presence of sulfur in their chemical composition. In steelmaking slags a significant concentrations of calcium affects the behavior of the slags alkaline properties, what inhibits the process of metals release. An important issue is form of metals occurrence in the slags. The easiest migration of heavy metals is from glaze, which is one of the most vulnerable waste components to weathering processes. The hardest release of metals takes place from silicate phase, in which they form substitution in the internal structures.