System obszarów chronionych a działalność gospodarcza człowieka

W powszechnym mniemaniu działalność gospodarcza na obszarach chronionych w ogóle nie jest prowadzona. Jest to niesłuszne przekonanie, wynikające z kojarzenia określenia „obszar chroniony” z rezerwatem lub parkiem narodowym, bez uświadamiania sobie istnienia także innych, mniej restrykcyjnych form ochrony przyrody i krajobrazu. W rzeczywistości obszary chronione zajmują w Polsce ponad 30% powierzchni kraju, z czego parki narodowe i rezerwaty stanowią tylko niewielką część, a znaczna większość to parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu, czyli formy ochrony obszarowej utworzone w przeciwieństwie do parków narodowych stosunkowo niedawno. Objęcie danego obszaru ochroną ustawową wiąże się z wprowadzeniem szeregu ograniczeń służących ochronie walorów przyrodniczych i krajobrazowych, a w pewnej mierze także kulturowych i historycznych. Ograniczenia te są bardzo zróżnicowane w zależności od tego, jaką formą ochrony został objęty dany obszar i jakie są główne cele ochrony, ale tak naprawdę tylko objęcie ochroną ścisłą rzeczywiście oznacza zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Taki typ ochrony dotyczy przede wszystkim terenów rezerwatów i częściowo parków narodowych. Na większości obszarów chronionych prowadzenie działalności gospodarczej jest dopuszczalne i w różnych formach ma miejsce, co stanowi naturalna konsekwencję faktu, że w większości są to rejony zamieszkane przez ludzi. Oczywiste jest, że działalność taka stanowi obciążenie dla środowiska obszarów chronionych, trudno jednak wyobrazić sobie, aby nie prowadzono jej w ogóle na 1/3 powierzchni Polski. Zapewne wiele osób zaangażowanych w ochronę przyrody z chęcią wyeliminowałoby każdą działalność gospodarczą przynajmniej z terenów parków narodowych, nie wydaje się to jednak realne. Co więcej, taka inicjatywa nie spotkałaby się zapewne z entuzjastycznym przyjęciem ze strony miejscowej ludności, często postrzegającej objęcie danego obszaru ochroną ustawową jako źródło wyłącznie kłopotów. Wydaje się, że w chwili obecnej częścią strategii ochrony przyrody w Polsce powinno być nie tylko wykluczanie zagrażających środowisku przejawów działalności ludzkiej z terenów najcenniejszych przyrodniczo, ale także umiejętne integrowanie aktywności gospodarczej z celami ochronnymi, tam gdzie działalność gospodarcza jest prawnie dopuszczona. Ważne jest, aby przedsiębiorcy działający w rejonach o wysokich walorach przyrodniczych lub krajobrazowych zdawali sobie sprawę z wpływu jaki wywierają na otaczające ich środowisko, ponieważ od ich świadomości ekologicznej zależy stan przyrody będącej bogactwem nas wszystkich.

---

The national protected areas system covers about 30% of Poland’s territory. Only a small part of this region is totally excluded from economic use. Most protected areas are inhabited and certain forms of economic activities, including production, are allowed there. Small firms, employing fewer than ten employees, dominate the area. They create a certain negative impact on the environment. Due to the significant value of the environment of protected areas, environmental consciousness of businessmen operating there is of especially great importance.