Aktywność fosfataz i zawartość fosforu w glebach leśnych rdzawych podlegające oddziaływaniu Zakładów Azotowych ANWIL S.A.

W pracy przedstawiono wyniki badań oceny długoletniej emisji azotowej na aktywność fosfatazy alkalicznej i kwaśnej oraz zawartość fosforu dostępnego dla roślin w glebie zlokalizowanych w pobliżu Zakładów Azotowych ANWIL S.A. we Włocławku Badaniami objęto trzy profile glebowe narażone na działanie emitora oraz profil kontrolny pobrany z Borów Tucholskich. Odczyn badanej gleby był kwaśny i lekko kwaśny (pHH20 5,3-6,6, pHKCI4,3-5,3). Stwierdzono najmniejszą zawartość węgla związków organicznych (0,31-10,3 g•kg-1) oraz fosforu przyswajalnego (6,08-25,39 mg•kg-1) w profilu położonym najbliżej Zakładu (ok. 0,8 km). Zawartość tych składników pokarmowych malała w głąb profilu glebowego. Aktywność badanych fosfomonoesteraz była zróżnicowana w zależności od odległości od emitora. Zaobserwowano inhibicje fosfatazy alkalicznej, natomiast nastąpił wzrost aktywności kwaśnej fosfatazy, co było związane z odczynem gleby. Wykazano ścisłe zależności pomiędzy badanymi parametrami, a aktywnością wybranych enzymów, świadczące o możliwości wykorzystywania ich jako wskaźników pozwalających na monitoring zmian zachodzących w glebie.

---

The paper demonstrates the results of research of the many-year evaluation of nitrogen emissions on the activity of alkaline and acid phosphatase as well as the content of phosphorus available to plants in the soil located ta the vicinity of Nitrogen Works ANWIL S.A. The research covered three soil profiles exposed to the effect of the emitter as well as the profile sampled from the Tuchola Forest (as the control profile). The soil reaction was acid and slightly acid (pHH20 5.3-6.6, pHKCI4.3-5.3). There was found the lowest content of carbon of organic(0.31-10.3 g•kg-1) compounds and available phosphorus (6.08-25.39 mg•kg-1) ta the profile located in the closest vicinity of the Nitrogen Works (about 0.8 km). The deeper down the soil profile, the lower the content of those nutrients. The activity of the phosphomonoesterases under study varied depending on the distance from the emitter. Nitrogen emissions resulted in the inhibition of alkaline phosphatase, while acid phosphatase got activated, which was connected with the soil reaction. There were demonstrated strict relationships between the parameters and the actMty of selected enzymes, pointing to their application potential as the parameters facilitattag the monitoring of changes which occur in soil.