Związek między składem mineralnym, strukturą i porowatością skały zbiornikowej a jej obrazem tomograficznym

Piaskowce czerwonego spągowca, obok mioceńskich utworów piaskowcowo-iłowcowych przedgórza Karpat, należą do głównych skał zbiornikowych, z których wydobywa się gaz metodami konwencjonalnymi na terytorium Polski. W związku z tym geolodzy naftowi i petrofizycy dążą do doskonałego rozpoznania tych utworów. Przedmiotem badań objęte zostały piaskowce górnego czerwonego spągowca, pochodzenia eolicznego facji rdzenia wydmy. Próbki pobrano z otworów wiertniczych zlokalizowanych na obszarze monokliny przedsudeckiej z dwóch rejonów Czarna Wieś—Parzęczewo i Środa Wielkopolska—Kromolice. Analizowany materiał badawczy został wytypowany na podstawie badań współczynnika porowatości oraz przepuszczalności w taki sposób, aby próbki zdecydowanie różniły się pomiędzy sobą uzyskanymi wartościami. Następnie, dla wybranego zbioru, dokonano analizy trójwymiarowych obrazów struktury porowej, otrzymanych metodą rentgenowskiej mikrotomografii komputerowej. Uzyskano następujące informacje o strukturze przestrzeni porowej: klasyfikacja objętościowa systemów porów, krętość kanalików porowych, średnia liczba koordynacyjna, wymiar pudełkowy oraz stopień niejednorodności dystrybucji. Wyniki odniesiono do opisów petrograficznych badanych próbek w celu określenia związku między składem mineralnym, strukturą i porowatością skały zbiornikowej a jej obrazem tomograficznym.

---

The Rotliegend sandstones are the main, besides the Miocene formations of Carpathian Foreland, reservoir rocks the natural gas is extracted from with traditional methods in Poland. Therefore, reservoir geologists and petrophysicists strive to very accurate recognition of these rocks. This study subject are Upper Rotliegend sandstones, of an aeolian dune core facies. Investigated samples have been selected from S-K-M region wells located on fore-sudetic monocline. Analyzed research material was selected on the basis of porosity and permeability values in order to get a set of samples which strongly differed among themselves in obtained values. Selected samples were investigated with computed microtomograph in order to analyze pore structure spatial images. As a result of these analyses following information was obtained: volume classification of connected pore systems, pore channels toriuosity, average coordination number, box-counting dimension and pore structure heterogeneity. The results were related to rocks thin section petrographic description in order to determine the relationship between mineral composition, structure and porosity of reservoir rock and its tomographic image.