Tytuł pozycji:
Analiza geomorfologiczna powierzchni tarasowej jako element prognozy geologiczno-inżynierskiej w budownictwie wodnym
Badania prowadzone w dolinie Wisły środkowej wykazały występowanie w jej strefie korytowej kulminacji podłoża aluwiów, zbudowanych z utworów o większej odporności na erozję. Na odcinku przełomu Wisły są to grunty skaliste, głównie kredy i paleogenu, a poniżej niego grunty nieskaliste paleogenu i neogenu (w tym także różnorodne utwory glacjalne). Utwory kenozoiku są często zaburzone glacitektonicznie. Na powierzchni tych osadów występują powszechnie rezydualne bruki zbudowane ze żwirów i otoczaków. Ich obecność świadczy o odsłanianiu powierzchni kulminacji w czasie przepływu wielkich wód. Morfologia podłoża aluwiów wpływa wtedy na koncentrację strumienia wód rzeki. Zjawisko to przed wybudowaniem wałów objawiało się różnicowaniem stref erozji i depozycji wezbraniowej na powierzchni tarasu zalewowego, a obecnie jest przyczyną powtarzających się awarii budowli regulacyjnych.
Investigations within the channel zone of the Middle Vistula River have shown the presence of culminations of the basement composed of deposits resistant to erosion. On their surface in the bottom part of the present-day channel facies occur residual lags built of gravels and pebbles. They point to the exposure of the surface of the alluvial basement in the channel bottom during high-waters. Culminations of the resistant alluvial basement often reveal a complex morphology which influences the course of the main channel, particularly during high-water stages. The stable trend to concentrate the high-water stream may be the reason of the damage of regulating and flood control system structures. The influence of the basement on the concentration of the high-water flow may also induce the formation of specific erosional and depositional forms on the terrace surface. Such forms can thus serve as indicators of these zones. The paper presents examples of three reaches from the analysed 250-km fragment of the Middle Vistula River Valley.
Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).
