Analiza wielopierwiastkowa środków smarowych z wykorzystaniem techniki spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali

Analiza wielopierwiastkowa, wykonywana techniką fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją fali, jest – obok analiz wykonywanych technikami plazmy indukcyjnie sprzężonej (ICP) – podstawowym źródłem informacji o poziomie dozowania dodatków do olejów smarowych świeżych. Są to niezwykle trudne (głównie ze względu na wpływy międzypierwiastkowe – efekty matrycowe), ale jednocześnie szybkie metody badań, charakteryzujące się wysoką precyzją. Zastosowanie techniki WD XRF umożliwiło szybkie badanie składu pierwiastkowego olejów silnikowych świeżych, a w przyszłości może pozwolić na ocenę ich zużycia w trakcie eksploatacji oraz na badanie tworzących się osadów pogarszających pracę silnika. W artykule przedstawiono wyniki otrzymane podczas wdrożenia i walidacji metody badania środków smarowych świeżych, według ASTM D 6443. Norma ta dotyczy oznaczenia zawartości wapnia, chloru, miedzi, magnezu, fosforu, siarki i cynku w świeżych środkach smarowych oraz dodatkach z zastosowaniem rentgenowskiej spektrometrii fluorescencyjnej z dyspersją fali.

---

Multielemental analysis, performed using wavelength-dispersive X-ray fluorescence technique, apart from Inductively Coupled Plasma (ICP) analyzes, is the primary source of information about the dosage of additives into unused lubricating oils. These test methods are extremely difficult, mainly due to the between-elements influences (matrix effects), but they are quick and very precise. The use of the WD XRF technique already allowed for fast determination of the elemental composition of unused engine oils. In the future, it will allow for the evaluation of their use during operation and also for the testing of formed sediments, that deteriorate engine performance. This paper presents the results obtained during the implementation and validation of a test method for unused lubricants, according to ASTM D 6443. This test method covers the determination of calcium, chlorine, copper, magnesium, phosphorus, sulphur, zinc and barium in unused lubricating oils by wavelength dispersive X-ray fluorescence spectrometry.