Urban preservation and renewal in a post-socialist city. case study of belgrade

Discussions on the issue of the urban development in Belgrade are still in progress, although since 2003 the city once again has current urban planning document at its disposal, General Plan of Belgrade 2021. Nevertheless globalisation and intense transition and development of the city urge for a change of many visions within that planning document, has not been seen on time by its proper authors. Three capital issues are left out of the document, all essential for the time Belgrade lives now. One of these, Project Belgrade Underground, still stands out of official legislation, ever since it was droped out in 1982, although Belgrade must turn back to this capital project. There is still an absence of understanding within the city and state goverment that spoils the area of essential directions to the metropolitan development, ever since 1992 and 2000. Second one, a network of high-speed city motorways, shall follow the underground train-network on the surface in as much as possible. And the third one, Belgrade on the northern embankment of the bigest European river, but a real Belgrade and not a “lawless” slum-city as it exists from the socialism times, shall became a capital destination for all european, world and domestic investments. Paper elaborates some other issues of the development as well, all essential for Serbian (Yugoslavian!) capital, “A City of the Future of South-East Europe”: housing and civil war immigration.

---

Dyskusje na temat rozwoju przestrzennego Belgradu nie ustają, chociaż od roku 2003 miasto ponownie dysponuje formalną dokumentacją planistyczną – „Planem Ogólnym Rozwoju Belgradu do roku 2021”. Dzieje się tak, ponieważ w świetle procesów globalizacji i intensywnego rozwoju miasta (których autorzy planu nie byli w stanie przewidzieć), wiele decyzji planu wymaga ponownego przeanalizowania i ewentualnego wprowadzenia zmian. Niestety ani władze rządowe ani municypalne nie doceniają wagi konsekwentnego rozwoju miasta i potrzeby racjonalnego gospodarowania gruntami, nie zmieniły tego nastawienia ani wydarzenia i zmiany polityczne w roku 1992 ani w roku 2000. Na przykład trzy zasadnicze dla rozwoju miasta problemy urbanistyczne nie zostały zawarte w pierwotnym dokumencie planu, a dotyczą zagadnień istotnych dla Belgradu już dzisiaj. Jednym z nich jest Projekt Metra Belgrad, od 1982 roku nie uwzględniany w dokumentach planistycznych, który teraz będzie musiał się ponownie znaleźć w strategii rozwoju miasta. Drugim zagadnieniem jest plan sieci podziemnych miejskich dróg szybkiego ruchu (wersja dróg prowadzonych naziemnie jest także możliwa do rozważenia). Trzecim zagadnieniem jest zrównoważony rozwój doliny Dunaju na odcinku Belgradu, zagospodarowania północnej skarpy tej największej europejskiej rzeki w taki sposób, aby powstała tam prawdziwa wizytówka Belgradu, cel krajowych i międzynarodowych inwestycji, a nie chaotyczna i powstająca bez planu dzielnica slumsów (pozostałość okresu gospodarki socjalistycznej). Ponadto artykuł przedstawia inne zagadnienia dotyczące rozwoju Belgradu, ważne w perspektywie miasta nie tylko jako stolicy Serbii, ale jako istotnego ośrodka południowo-wschodniej Europy (terytorium byłej Jugosławii), także w aspekcie kwestii mieszkalnictwa dla uchodźców po wojnie domowej.