HUMOR IN THE ESSAYS BY ZBIGNIEW HERBERT

Artykuł zawiera analizę roli humoru w eseistyce Zbigniewa Herberta. Autor zauważa, że efekt humorystyczny towarzyszy najczęściej sytuacjom, w których eseista tłumaczy czytelnikowi określone elementy świata, który odwiedza w swych podróżach. Oswajanie tego, co obce i egzotyczne, dokonuje się przez wskazywanie odpowiednika w świecie wspólnym dla czytelnika i bohatera. Ta sama logika rządzi próbami przybliżenia czytelnikowi zjawisk historycznych – to, co odległe i niezrozumiałe, staje się znajome dzięki sugestywnym analogiom. Funkcję, jaką pełni w badanych utworach ironia, autor artykułu wyjaśnia natomiast przez analogię z pojęciem „ironii zdrowej”, jakie zaproponował Kierkegaard. „Ironia zdrowa” jest czymś pośrednim między ironią a humorem. Ironia i humor umożliwiają osiągniecie dystansu do reguł, jakimi rządzą się kultury – dzięki temu pomagają bohaterowi zobaczyć innych w ich wymiarze egzystencjalnym, ludzkim, a dzięki temu obudzić poczucie solidarności z nimi.