Źródła wzrostu wydajności czynnika pracy w polskim sektorze rolnym

Pierwotną podstawą inwestycji dokonywanych przez producentów rolnych są zgromadzone przez nich oszczędności. Wychodząc z założenia, iż w przypadku polskiego rolnictwa potrzeby inwestycyjne gospodarstw rolnych przekraczają możliwości określone przez „naturalny” poziom oszczędności, można oczekiwać, iż pomocne w tym względzie stają się efekty renty politycznej. Zwiększa ona bowiem podstawę finansową inwestycji producentów rolnych, co jednocześnie prowadzi do zwiększenia dostępnych dla producenta zasobów czynnika kapitału jako środka produkcji. Wzrost nakładów czynnika kapitału powoduje, ceteris paribus, wzrost produkcji, a więc również wzrost przychodów. Przyjmując stały poziom zatrudnienia czynnika pracy na poziomie pojedynczego gospodarstwa, powoduje to także wzrost technicznego uzbrojenia pracy, a tym samym wzrost wydajności tego czynnika. Celem badania jest przedstawienie na gruncie zależności mikroekonomicznych źródeł wzrostu wydajności czynnika pracy w formie schematu analitycznego. Wywód uzupełniono o analizę empiryczną polskich gospodarstw rolnych w latach 2009-2016 na podstawie danych Polskiego FADN z wykorzystaniem modeli panelowych.

We assume that a characteristic situation of an agricultural producer is when the investment needs are greater than the possibilities of financing them from the savings. The political rent that directly increases the savings is, therefore, a factor reducing this limitation. It increases the financial basis for investment made by agricultural producers. At the same time it leads to an increase in the capital factor available to the producer, which should also ultimately affect an increase in labour productivity. The aim of the study is to present analytical and empirical evidence of the positive relations between investments and subsidies to the labour productivity following the microeconomic producer theory. The fixed effects model for panel data was used as an applied research tool.